O’zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus

Марказий Осиё халқларининг қадимги маданияти 
Олтой, Жанубий Сибирь, Мўғулистон, Ўрта Осиё ҳудудларида ибтидоий ҳаёт тарзи.
Фарғонанинг тош даврига оид маданий ёдгорликлари. Қовунчи маданияти.
Ўзбекистоннинг азалий ўтроқ аҳолиси ижоди – меъморчилик, амалий ва тасвирий санъат. 
Ўзбекистоннинг жанубий ҳудудларида қадимги давр меъморчилиги ва санъати. Термиздаги 
меъморчилик ёдгорликлари, тасвирий ва амалий санъат намуналари. Маданий жараённинг
бу кўринишларига ижтимоий - сиёсий жараёнлар асосий сабаб бўлгани. Кушонлар
даврида Термиз (Термед), Чингизтепа, Қоратепадаги будда ибодатхоналари.
Далварзинтепадаги Чағониён шаҳри меъморчилиги. Хоразм, Бақтриядаги иншоотларда
фойдаланилган квадрат шаклдаги ғиштнинг қурилиш материаллари такомиллашувига
хизмат қилгани ва меъморчиликнинг янги босқичга кўтарилгани. Ҳарбий меъморчилик. 
Қўйқирилган қалъадаги иншоот (мил.авв. III аср). Қўйқирилган қалъадаги дафн одатлари. 
Қадимий ёзма манбаларда Ўрта Осиёнинг турли ҳудудларидаги меъморчилик 
ёдгорликлари тўғрисидаги маълумотлар. Милодий I асрга оид Хан йилномасида “Авесто” 
даври маданияти. Зардуштийлик таълимоти. Хитой сайёҳининг ҳозирги Ўзбекистон
тўғрисидаги маълумотлари. Буддавийлик маданияти. Буддавийликнинг Бақтрия давлатига 

---

233 
кириб келиши.
ХVI – ХIХ аср биринчи ярмида минтақа халқлари маданияти 
Мовароуннаҳрдаги ижтимоий-сиёсий вазият. Бухоро хонлигидаги маданий ҳаёт.
Жўйбор хонлари ва уларнинг мамлакат маънавий, сиёсий-иқтисодий ҳаётидаги роли.
Бу даврдаги ижтимоий-фалсафий тафаккур. Табиий фанлар. Математика, астрономия,
географиянинг ривожланиши. Тиббиёт. XVI асрда Мовароуннаҳрдаги адабий ҳаёт.
Тарихий асарлар. Шеърият. Шайбоний ҳукумдорларининг шеъриятга муносабати. Хива 
хонлигида адабий ҳаёт. Абдулғози Баҳодирхон. Унинг «Шажарайи тарокима» ва
«Шажарайи турк» асарлари, бу асарларнинг тахлили ва маданият тарихидаги ўрни.
Достончилик. Мунис ва Огаҳийнинг тарихий асарлари. Қўқон хонлигидаги адабий ҳаёт.
Машраб, Хувайдо, Абдулкарим Фазлий Намангонийлар ижоди. Амир Умархон ва унинг
Қўқон адабий муҳитишаклланишидаги роли. XVII-XIX аср ўрталарида Бухородаги
адабий ҳаёт. Сайид Насафий, Мутрибий, Турди Фироғий, Мулла Мастий Охундий, 
Мужрим Обидлар ижодий фаолияти. Бадиий маданият. Унинг ҳар бир хонликда ўзига 
хос хусусияти. Бадиий маданият марказлари. Меъморчилик. Амалий безак санъати. Унинг
тараққиётидаги ўзига хосликлар. Минатюра санъатининг ривожланиши. Тарихий
асарларга ишланган минатюралар. Китобат санъати. Мусиқа. Ўтмиш анъаналарига
садоқат, ворисийлик. Дарвеш Али Чангий ижоди. Театр. Масхарабозлар театри,
қизиқчилар театри, қўғирчоқ театри ва унинг намояндалари. Рақс санъати ва унинг 
ҳудудий хусусиятлари. Бухоро шашмақоми.