O’zbеkiston Rеspublikasi Oliy va o`rta maxsus

Tokning quvvati. Quvvat vaqt birligida bajariladigan ish bilan aniqlanishini nazarda tutsak, ushbuga ega bo'lamiz:
P=A\t=I·U=I²·R=U²\R
Tok ishining va quvvatining birligi. Agar tok kuchi — amperlarda, kuchlanish — voltlarda, qarshilik — omlarda ifodalansa, tokning ishi — joullarda, quvvati esa vattlarda ifodalanadi.
Amalda tok ishining sistemadan tashqari birliklaridan ham foydalaniladi.
1VV • soat = 1 VV • 3600 s = 3600 J = 3,6 • 10³ J – 1VV quvvatli tok­ning 1 soatdagi ishi;
1 kVV • soat = 1000 VV • 3600 s = 3600000 J = 3,6 • 10⁶ J - lkVV quvvatli tokning 1 soatdagi ishi.
Joul — Lens qonuni. Agar tok harakatsiz metall o'tkazgichdan o'tayotgan bo'lsa, tokning barcha ishi uni qizdirishga ketadi. Unda energiyaning saqlanish qonuniga muvofiq:Q=A.
Bu ifoda Joul — Lens qonunini ifodalaydi. Uni tajribalar asosida mustaqil ravishda J. Joul va E.Lenslar aniqlashgan. O'tkazgichdan tok o'tganda issiqlik ajralishiga sabab erkin elektronlarning harakat davomida kristall panjara tugunlaridagi ionlarga urilib o'z energiyalarini berishlaridir. Buning natijasida ionlarning tebranma harakati ortadi, ya'ni o'tkazgich qiziydi. Shuning uchun ham ajralib chiqadigan issiqlik miqdori qarshilikka to'g'ri proporsionaldir.
Tokning issiqlik ta'siri. Tokning issiqlik ta'siri kundalik hayotimizda va texnikada juda keng qo'llaniladi.
Dastlabki cho'g'lanma lampochka 1872- yil rus injeneri A. Lodigin tomonidan kashf etilgan. U shisha ballon ichida mis simlar orasida berkitilgan ko'mir tayoqchadan iborat bo'lgan. Tok o'tganda ko'mir tayoqcha cho'g'dek qizib yorug'lik bergan. Hozirgi paytda cho'g'lanish tolasi sifatida suyuqlanish temperaturasi 3370 °C bo'lgan volfram tolasidan foydalaniladi.
Keng qo'llaniladigan elektr plita, elektr choynak, elektr dazmol, elektr isitkichlar ham isitish asboblariga kiradi. Ishlab chiqarishda qo'llaniladigan qurilmalardan yana biri bu elektr pechidir. Uning temperaturasi 3000 °C gacha boradi. Elektr tokining issiqlik ta'siri keng qo'llaniladigan sohalardan yana biri texnikada va xalq xo'jaligida muhim ahamiyatga ega bo'lgan payvandlash ishlaridir.
Tokning issiqlik ta'siri asosida ishlaydigan ko'plab o'lchov asboblari, jumladan galvanometrlar mavjud.
Tokning issiqlik ta'sirining foydali tomonlaridan tashqari zararli tomonlari ham mavjuddir. Jumladan, tok uzatish simlaridan ajralib chiqayotgan ulkan miqdordagi issiqlik befoyda sarflanadi. Shuning uchun ham bu maqsadda solishtirma qarshiligi kichikroq metallardan foydalanishga harakat qilinadi.