O’zbеkiston Rеspublikasi Oliy va o`rta maxsus

Molekular fizika — fizikaning moddalarning tuzilishi va xossalari ular tashkil topgan molekulalarning uzluksiz-betartib harakatlarining natijasidir deb hisoblanuvchi tasawurlar asosida o'rganuvchi bo'limidir. Molekular fizikada o^-rganilayotgan jarayonlar juda ko'p miqdordagi zarralar harakatining natijasidir. Shuning uchun ham makroskopik sistemaning xossalari shu sistema zarralari harakati xarakteristikalarining (tezlik, energiya va hokazo) o'rtacha qiymatlari bilan aniqlanadi. Misol uchun jismning temperaturasi u tashkil topgan molekulalarning betartib harakati bilan aniqianadi. Lekin istalgan onda molekulalarning o'rtacha tezliklari haqida gapirish mumkin bolsada, bitta molekulaning temperaturasi haqida gapirish ma'noga ega emas.
Termodinamika — fizikaning termodinamik muvozanat holatida bo'lgan makroskopik sistemalarning umumiy xossalari va bu holatlar o'rtasidagi o'tish jarayonlarini o'rganadigan bo'limidir. U tajriba natijalarini umumlashtirish asosida topilgan fundamental qonunlar — termodinamika qonunlariga tayanib ish koradi.
O'tkazilgan ko'plab tajribalar va nazariy xulosahir molekular-kinetik nazariyaning asosida yotuvchi quyidagi uchta qoidaning yaratilishiga olib keldi:
Barcha moddalar juda kichik zarralar — atomlar va molekulalardan tashkil topgan. O'z navbatida ular ham yanada kichikroq zarralardan (elektronlar, protonlar, neytronlar) tashkil topgan. Moddalarning atomlari va molekulalari doimo uzluksiz xaotik harakat holatida.
Istalgan moddaning zarralari orasida o'zaro ta'sir — tortishish va itarish kuchlari mayjuddir. Bu kuchlar elektromagnit tabiatga ega.
Molekulaning xarakteristikalari.
Molekulaning kattaligi
Mazmuni: molekulaning o'lchamlari va massasi; modda miq­dori; Avogadro soni va Avogadro qonuni; normal sharoit; molekular massa; Loshmidt soni.
Molekulalarning o'Ichamlari. Molekulaning o'lchamlari juda kichik bo'lgani uchun ularni oddiy ko'z bilan ko'rish mumkin emas. Eng katta molekulalar elektron mikroskop yordamida suratga olingan. Eng nozik tajribalarning ko^-rsatishicha, ikki atomli kislorod molekulasining chiziqli kattaligi 4·10^-l0m atrofida. Umuman, molekulalarning chiziqli kattaligi 10‾⁸ ÷ 10‾¹⁰ m bo'ladi.
Shuni ta'kidlash lozimki, molekula o'z navbatida atomlardan tashkil topadi. Atomlar esa yadro va lining atrofida harakatlanuvchi elektronlardan iborat bo'ladi.