O’zbеkiston Rеspublikasi Oliy va o`rta maxsus

Sistemaning ichki energiyasi. Ichki energiyaning erkinlik darajalari bo'yicha tekis taqsimoti
Mazrauni: ichki energiya; molekulalarning erkinlik darajalari; Ideal gazning ichki energiyasi.
Ichki energiya. Termodinamik sistema ko'plab molekulalar va atomlindan tashkil topgan va ma'lum f/ichki energiyaga ega. Teimodinamik sistemaning ichki energiyasi deb molekulalarning o'zaro ta'sir energigiyasiga va ularning issiqlik harakat energiyalarining yig'indisiga aytiladi.
Ichki energiya termodinamik sistemaning bir qiymatli funksiyasidir, va ni sistemaning har bir holatiga ichki energiyaning aniq bir qiymati to’g’ri kelib, u sistema bu holatga qanday qilib kelib qolganiga mutlaqo bog’liq emas. Agar gaz qizitilsa, molekula va atomlarning tezliklari ham Ortadi, bu esa ichki energiyaning ortishiga olib keladi. Agar bosim yoki solishtirma hajm o'zgartirilsa, bu ham ichki energiyaning o'zgarishiga olib keladi, chunki molekulalar orasidagi masofa va, demak, ularning o'zaro ta'sir potensial energiyalari ham o'zgaradi.
Odatda, sistemaning ichki energiyasi T=0К da nolga teng deb hisoblanadi, lekin bu muhim ahamiyatga ega emas. Chunki sistema bir holatdan ikkinchisiga o'tganda ichki energiyaning o'zgarishi ΔU al lamiyatga ega bo'ladi.
Molekulalarning erkinlik darajalari. Molekulaning erkinlik darajasi uning fazodagi о'rnini to'la aniqlash uchun zarur bo'lgan, bin biriga bog'liq bo'lmagan koordinatalarning umumiy soniga aytiladi.
Ichki energiyaning o'zgarishi
M a z m u n i: gaz hajmining o'zgarishida bajarilgan ish; issiqlik almashuvi.
Ichki energiyani o'zgartirishning usullari juda ko'p. Shulardan ba'zilari bilan tanishamiz.
Gaz hajmining o'zgarishida bajarilgan ish. Gaz hajmining o'zgarishida tashqi kuchlarga qarshi bajargan ishi bilan tanishaylik. Silindr shaklidagi idishda porshen ostida gaz turgan bo'lsin.
Gaz kengayib, porshen cheksiz kichik Δl ga surilsin. Hajmning kengayishini juda kichik hisoblab, bosim o'zgarmay qoladi (p=const) deb olamiz. Endi gazning kengayishda bajargan ishini hisoblaylik:
A = FΔl = p·s·Δl = p·ΔV,
buyerdaF=p· S vaS·Δl=ΔVgaz kengayganda hajmining o'zgarishi ekanhgi e'tiborga olingan.