O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟limi vazirligi zaxiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti

boshlang„ich 
ta‟limning mohiyatini
ochib beradigan quyidagi fikrlar ham ayniqsa diqqatga 
molikdir :
«Bolalarning ta‘lim olishlari uchun ularning vazifalari hamda 
majburiyatlarini maktab boshlig‗i belgilab beradi. «Har kuni.. ertalab quyosh 
chiqishidan oldin barvaqt turing. Qo‗lingiz va yuzingizni dastasho‗yda toza suv 
bilan yuving. Belgilangan vaqtda maktabga borib, u yerda o‗z majburiyatlaringiz 
hamda vazifalaringizni bajarishga kirishing. Maktabdagi mashg‗ulot va darslarga 
ko‗zingiz, qulog‗ingiz, til va dilingizni shunday qaratingki, mashg‗ulotlar 
tugagandan so‗ng aql va zakovat bilan (to‗g‗ri) fikr yurita biladigan bo‗ling… 
Maktabdan ketayotganingizda to‗g‗ri yo‗ldan boring. Mashg‗ulotlardan 
qaytayotgan paytingiz tanish, yaxshi kishini kim bo‗lishidan qat‘iy nazar –
uchratsangiz ta‘zim qiling. Uyga (sizga) berilgan vazifalarni aql bilan va o‗gitlarga 
asosan bajaring, hech qachon ota-onangizni xafa qilmang, opa-singil, aka-uka, 
xizmatkor va hayvonlarni urmang, yaxshi va loyiq holda (ular bilan) muomalada 

---

47 
bo‗ling. Mehribon va muloyim bo‗ling. Uyga kelganingizda ota-onangiz oldida 
hurmat va itoat holatida bo‗ling. Sizga nimaiki ishni buyursalar, aql bilan 
ko‗rsatmalarga asosan bajaring. O‗tirishga ruxsat olmaguncha o‗tirmang. Qachonki 
(sizga) ovqatlanishga ruxsat bersalar, qo‗lingizni yuving, ovqatni oldingizga qo‗yib 
o‗tiring, ovqatlanib bo‗lgach tishingizni tozalang. Tish tozalagichni joyiga qo‗yib, 
o‗rningizni tayyorlang. Qo‗lingizni yuvib, sochingizni tarang. Tinch uxlang, 
keyingi kun, ertaga quyosh chiqishidan oldin yaxshi kayfiyatda uyg‗oning. 
Qo‗lingizni va yuzingizni 3 marta dastasho‗yda, 7 marta toza suv bilan pokizalab 
yuving. Maktabga ishtiyoq bilan boring, kimki kunduzi maktabga bormasa kechasi 
afsusda qoladi. O‗qituvchini xafa qilishdan ehtiyot bo‗ling, unda sizni jarima va 
og‗ir jazo kutadi. Balog‗at yoshiga to‗lganingizda sizlar donishmand Xarbed va 
Dasturlar oldida imtihondan o‗tasiz. Ular sizdan to‗g‗ri javob kutishadi, siz javob 
berolmasangiz, odamlar sizga qarab turishadi, siz esa yerga»
Ko‗rinib turibdiki, har bir yosh bola ta‘lim olish jarayonini Zardusht 
o‗gitlaridagi sunnatlarni to‗la bajarib, «Andeshai nek», «Guftori nek», «Kirdori 
nek» mezonlari asosida har jihatdan yuksak axloqlilik, ozodalik va pokizalik 
me‘yorlarini o‗zida namoyon qilgan hamda mujassamlashtirgan holda olib borishi 
lozim.
Shu o‗rinda boshlang‗ich ta‘limda