O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’limi vazirligi farg‘ona davlat universiteti huzuridagi pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish mintaqaviy markazi

Xarakatlar. Bir xil harakatlarni bajaruvchi mushaklar guruhi uchun charchash zararlidir. Charchash bo‘g‘in va paylarning shikastlanishiga olib kelishi mumkin. Komp‘yuter sichqonchasi va klaviatura bilan uzoq vaqt bir xil holatda ishlash natijasida qo‘l paylari tendovaginiti ayniqsa ko‘p uchraydi. Tendovaginit - (yangi lotinchadan tendo - pay) paylarning yallig'lanishidir ( ko'proq qo‘l panjalari, bilak, tizza). Zo‘riqish, shikastlanish, panarisiya va komp‘yuter bilan

uzoq vaqt muntazam ishlash natijasida bu kasallik rivojlanib boradi. Belgilari: paylar shishadi, og'riq paydo bo'ladi.

Mehnat faoliyatining turli ko‘rinishlarini komp'yuterlashtirish Rossiyaga nisbatan avvalroq rivojlana boshlagan va komp'yuter bilan ishlaydigan xodimlarning salomatligini kuzatish bo‘yicha yetarlicha tajriba to‘plagan AQSH olimlarining ma‘lumotlariga ko‘ra, komp'yuter operatorlari uchun tayanch - harakat apparati va qo'llarning perifirik asab sistemasi kasallanishi asosiy muammo bo‘lib qolmoqda. AQSH mehnat statistikasi Byurosining ma‘lumotlariga ko‘ra, 1981-yilda tayanch-harakat apparatining yuqori qismi, yani qo‘l-panja kasalliklari kasbiy kasalliklar umumiy sonining atigi 18% ni tashkil etgan. Lekin 80-yillar davomida, ya‘ni komp‘yuterlashtirish g‘oyat tez suroatlarda o‘sib borgan 10 yil ichida, bu kasallik shu qadar ko‘payib ketdi-ki, 1989-yilda butun kasbiy patologiya strukturasining 52 % ini tashkil etdi. Bir necha ming AQSH aloqa xodimlari uyushmasi aozolarining salomatligini o‘rganib borish natijasida ularning 20% ga yaqini surunkali ravishda kasbiy qo‘l-panja kasalliklaridan aziyat chekishlari maolum bo‘ldi. Amerika Qo‘shma SHatlarining bir qator kompaniyalari tendovaginit, ligamentit (karpal kanal sindromi), shuningdek, qo‘llarning muntazam ravishda og‘rishigina emas.balki mehnat qobiliyatini yo‘qotishgacha olib keladigan boshqa paylar yallig‘lanishi kasalliklariga duchor bo‘lgan bemorlarga tibbiy yordam ko‘rsatish maqsadida bir necha million dollar zarar ko‘rmoqda”,(Gun G.E.- komp‘yuter:Sog‘likni saqlash yo‘llari, Moskva. 2002-y).