O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Z. M. Bobur nomidagi Andijon Davlat universiteti z z o

Oqsillar sintezi hujayraning muhim funksiyasi. 
Oqsillar hayot protsessida juda muhim rol o’ynaydi hujayralarning tashqi 
ko’rinishi ham, ularning barcha bioximiyaviy va funksianal xossalari ham oqsillarga 
bog’lik. Normal hayot faoliyati davomida oqsillarning molekulalari asta- sekin eskiradi, 
ularning strukturasi va funksiyasi buziladi. Fermentlar katalitik aktivligini yuqotadi, 
qisqaruvchi oqsillar qisqarmay kuyadi va xoqazo. Shunday o’zgargan, chala kimmatli 
bo’lib qolgan oqsillar pirovard natijada hujayradan chiqib ketadi, ularning urniga yangi 
molekulalar vujudga keladi, ayni vaqtda hujayraning tarkibi ham faoliyati ham 
buzilmaydi.
Har qanday tirik hujayra oqsillar sintezlay oladi, bu esa hujayraning eng muhim va 
harakterli xossalaridan biridir. 
Hujayralarning o’sish davrida ayniksa oqsillarning biologik sintezi kuchli bo’ladi. 
Bu vaqtda hujayra o’zining organoidlarini va membranalarining oqsillarini sintezlaydi. 
Shunisi muhimki, hujayra har qanday oqsillarni emas, balki shu hujayraga xos bo’lgan 
oqsillarni sitezlay oladi. Gemoglobinni kon hujayralari sintezlaydi-yu, jigar hujayralari 
sintezlamaydi; insulinni meda osti bezining hujayralari sintezlaydi-yu, miya hujayralari 
sintezlamaydi. Binobarin, oqsil sintezlash xossasi irsiyat yo’li bilan hujayradan 
hujayraga utib, umrbod saqlanadi.
Juda yirik murakkab molekula bo’lgan oqsil molekulasi qanday sintezlanadi, zarur 
aminokislotalar qanday tanlanadi, ular qanday qilib joy-joyiga quyiladi. Muayyan va 
kat’iy tartib bilan birlashtiriladi degan savollar yakin vaqtgacha yechib bo’lmaydigan 

---