O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Mukimov

Donlarni  siqish  va  surish  usuli  bilan  oqlash.
  Bu  usul  ikkita 
mustahkam ishchi yuzalari orasida amalga oshiriladi, ularning orasi don 
o‘lchamiga nisbatan kam bo‘lib, bu esa donning siqilishiga olib keladi. 
Ishchi yuzalarning biri harakatda, ikkinchisi esa harakatsiz yoki ikkalasi 
ham harakatda bo‘ladi, lekin turli tezliklarda aylanadi, bu esa qobiqni 
surib,  mag‘izni  ajratishga  olib  keladi.  Bu  usul  sholi,  tariq,  suli  va 
grechixa  kabi  yormabop  donlar  uchun  qo‘llaniladi,  chunki  ularning 
qobiqlari  mag‘iz  bilan  mustahkam  bog‘lanmagan.  Bu  usulda  donlar 
quyidagi uskunalarda oqlanadi: oqlovchi dastgoh, valsedeka uskunasi, 
abraziv valli   uskunalari. 
Ikkinchi  oqlash  usuli  don  pardasini  qattiq  yuzaga  bir  yoki  ko‘p 
marotaba urish bilan amalga oshiriladi. Bu usuldan pardasi mag‘zi bilan 
yopishgan yormabop donlarni, masalan, suli doni oqlashda foydalani-
ladi. Mo‘rt mag‘izli donlardan (arpa, bug‘doy va boshqalar) maydalan-
gan yormalar ishlab chiqarishda ham shu usuldan foydalaniladi. Bu kabi 
donlarni  oqlashda  oboyka  uskunasi,  markazdan  qochuvchi  kuch 
yordamida ishlaydigan uskunadan foydalaniladi. Bir marta urib oqlash 
uchun  markazdan  qochuvchi  kuch  yordamida  ishlaydigan  uskunadan 
foydalaniladi  (suli  doni  uchun).  Ko‘p  marta  urib  oqlanadigan  donlar 
(arpa,  bug‘doy  va  makkajo‘xorini)  oqlashda  oboyka  va  bichli 
uskunalardan foydalaniladi.