O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Mukimov

 
47-rasm. Donxo‘rlar  (Bruchidae). 
 
Donga  katta  zarar  yetkazuvchi  oila  vakillaridan  no‘xat  donxo‘ri 
(Bruchus    pisorum  L),    yasmiq  donxo‘ri  (Bruchuslentis  Frol)  fasol 
donxo‘ri (Acanthoscllides obtectus Say) eng ko‘p tarqalgan. 
 
  
 
 
48-rasm.
 
Kapalaklar  (parda qanotlilar Lepidoptera).
 
 

---

100 
Qo‘ng‘izlari  va  lichinkalari  dondan  tashqari  o‘simlikni  o‘sib 
turgan vaqtida ham kuchli ziyon yetkazadi. Donxo‘rlar  asosan dukkakli 
donlarga  zarar  yetkazadi  va  bu  donlar  ekishga  ham,  iste’molga  ham 
yaroqsiz bo‘lib qoladi. 
Hozirgi  kungacha  don  va  don  mahsulotlariga  zarar  yetkazuvchi 
kapalaklarning  80  mingdan  ortiq  turi  aniqlangan.  Kapalaklar  ham 
qo‘ng‘izlar  singari  toʻrtta  rivojlanish  bosqichini  bosib  o‘tadi  (tuxum, 
lichinka, g‘umbak, yetuk hasharot). 
Kapalaklar  quyidagi  belgilari  bilan  qo‘ng‘izlardan  farq  qiladi: 
og‘iz  apparati  so‘ruvchi  tipda,  shuning  uchun  ular  donni  yemaydi, 
shuningdek  un  va  boshqa  mahsulotlarni  ham;  qurtlar  deb  ataluvchi 
lichinkalarida uch juft ko‘krak oyoqdan tashqari, 2–4 juft qorin oyoqlari 
ham  mavjud  bo‘ladi.  G‘umbakni  yopiq  tipda.  Asosiy zararni  ularning 
lichinkalari  keltirib  chiqaradi.  Don  zaxirasi  zararkunanda  kapalaklari-
ning tunlam, parvona va kuya kabi oilalari mavjud. Quyida ularning eng 
ko‘p tarqalgan turlari  bilan tanishib chiqamiz: 
 
.