|
2.2. Biologiyani o'qitishda o'quv munozaralari , bahslar, fikrlarni asoslash o'z-o'zini baholash orqali o'quvchilarda mustaqil va ijodiy faoliyat ko'nikmalarini rivojlantirish.
O’quv munozaralari va bahslarni tashkil etish quyidagi bosqichlardan iborat bo’ladi:
1.O’quv munozaralari va bahslarni keltirib chiqaradigan o’quv topshiriqlari bilan tanishish.
II. O’quv topshiriqlaridagi muammolarni hal etish yo’llarini belgilash;
III. Axborot manbai yoki darsliklardagi o’quv materialini o’rganish, tahlil qilish va undagi asosiy g’oyani ajratish;
IV. Muammolarni hal etish bo’yicha javoblarni tayyorlash;
V Javoblarni ko’rgazmali vositalar yordamida dalillash;
VI. Javoblarning to’g’riligini tekshirib ko’rish;
VII. O’z-o’zini nazorat qilish, o’zaro nazoratni amalga oshirish;
O’quv munozaralarining ikki turi mavjud, agar ikki o’quvchi o’zaro hamkorlikda yoki o’quvchining kompyuter bilan muloqoti tashkil etilsa, bu dialog tarzdagi munozara, agar munozara o’quvchilarning kichik guruhlardagi mustaqil ishi asosida tashkil etilsa polilog tarzdagi muloqot sanaladi.
O’qituvchi darsda o’rganiladigan mavzuning didaktik maqsadidan kelib chiqqan holda qay tarzdagi munozarani tashkil etishni nazarda tutib tegishli o’quv topshiriqlarni tayyorlaydi. Har qanday o’quv munozaralari ijodiy izlanish asosida tashkil etiladi. Ijodiy izlanishlar quyidagi bosqichlarda tashkil etilishi maqsadga muvofiq: Biologiya o’qitish metodikasining fan sifatida ilmiy tekshirish metodlari.
Boshqa fanlardagiga o’xshash biologiya o’qitish metodikasining o’z ilmiy tadqiqot usullari bo’lib, bu usullarni qo’llanishi natijasida olib borilayogan ishlar biologiya o’qitish metodikasining fan sifatida taraqqiy etishiga xizmat qilmoqda. Biologiya oqitish metodikasining ilmiy tekshirish usullariga quyidagilar kiradi:
1. Pedagogik kuzatish metodi bu metod qo’llanilganda mutaxassis kuzatuvchilar maktablarda ishlayotgan biologiya o’qituvchilarining ish tajribalarini o’rganib ular ichida eng samarali ishlayotganlarini ish tajribalarini o’rganib, bu tajribalarni o’qituvchilar orasida tashviqot qilib boradilar.
2. Pedagogik eksperiment metodi. Ushbu metod ilmiy tekshirish ishlarida ko'p foydalaniladi. Tadqiqotchilar maktablarda biologiya ta'limining muammo-larini hal etishga qaratilgan yangi rejalar (darslar, darsdan, sinfdan tashqari mashg'ulotlarni o'tkazish bo'yicha) va ishlanmalar tuzib bularni maktablardagi biologiya ta'limida sinovdan o’tkazishadi.
Biologiya ta'limi mazmunining yanada yaxshilashga mo'ljallangan bu eksperimentlarning samaradorligini aniqlash uchun odatda tajriba - kontrol sinflar ajratib olinadi. Tajriba uchun to'plangan sinflarda o’tkaziladigan ta'limda tadqiqotchilar ishlagan yangi rejasi asosida ish olib boriladi. Kontrol sinflarni esa ta'lim maktab o’qituvchisining xohishi bilan tuzgan rejasi bo’yicha o’tkaziladi. Tajriba va kontrol sinflarda bir xil mavzuning ikki xil reja asosida o’qitilib har ikkala sinfda mavzuning o'rganish samaradorligi tahlil qilinadi. Agar mavzuni o’rganishda ilmiy tadqiqot natijasida tuzilgan reja yaxshi samara berib mavzuni o’rganishda o’quvchilarning faolligi ortib o’zlashtirish kontrol sinfidagiga qaraganda bir muncha yuqori bo’lib bu natijalar boshqa maktablardagi eksperimentlar natijasiga ham bir necha bor takrorlansa, yaxshi natija bersa, ushbu yangi ish reja o’qituvchilar orasida keng yoyiladi. Ta'limga joriy etiladi.
3. Psixologik kuzatish megodi. Biologiya fanlari 6-9 sinflar, shuningdek litsey, kollejlarda o’qitilganligi uchun uni turli yoshdagi o’quvchilar o’rganishadi. Shu boisdan ta'lim samaradorligini orttirish uchun turli yoshdagi o’quvchilarning ruhiy holatlarini bilish, ularni biologiya ta'limiga munosabatlari, qiziqishlari, diqqatlari, o’quv materialining esda saqlash, faolliklari kabi shaxsiy xususiyatlarini hisobga olish zaruriyati tug'iladi. Ushbu metod qo'llanilganda tadqiqotchilar o’quvchilarning dars, sinfdan tashqari mashg'ulotlarga bo'lgan munosabatlarini aniqlab berishadi.
O’qituvchilarning darsning qanday tashkil etgani, o’quvchilarga muomalasi, foydalangan ko’rgazmali qurollaridan, noan'anaviy ta'lim yoki uning elementlaridan foydalanishi o’quvchilarga qanday ta'sir etishi, faolliklariga sabab bo’lishi yoki aksincha o’qituvchilarning qanday dars tashkil etishi, foydalangan ta'lim metodlari, ko’rgazmali qurollari, o’quvchilar bilan aloqalari o’quvchilarni darsga loqaydligi, e’tiborsizligi, bilimlarni yaxshi o’zlashtirmasliklariga sabab bo’layotganligi o’quvchilarning dars mavzusini o’rganishiga bo’lgan qiziqishlari, faolliklariga sabab bo’luvchi omillari ajratib olinadi va ularni o’quvchilarga har tomonlama ma'qul jihatlari tashviqot qilinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
