O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

Funksiyasi
.T irnoq falan- 
galarini yozib, II—V barmoqlar- 
ning birinchi falangalarini bukadi.
Qo‘l fassiyalari va topografi­
yasi
Q o ' l n i n g t e r i o s t i
y u z a f a s s i y a s i yaxshi ri- 
vojlanmagan. Xususiy fassiya del­
tasimon, kurak, qirra usti va osti 
muskullari, kurak osti muskulla- 
rining xususiy fassiyalari qin hosil 
qilib muskullami o'raydi.
Y e l k a
f a s s i y a s i
yelka suyagining oldingi va orqa 
tomonlarida joylashgan muskul- 
larni qin hosil qilib o'raydi.
Yelkaning bukuvchi va yozuv­
chi m uskullari orasiga fas- 
siyadan ularni ajratib turuvchi 
lateral va medial o'siqlar chiqib, 
suyakka yopishadi.
Bilak fassiyasi yelka fas- 
siyasining davomi bo'lib, bi- 
lakda joylashgan muskullami
87-rasm. Panja muskullari.
1 -
bilakni buruvchi kvadrat muskul; 2 - panjani 
bukuvchi chuqur muskul paylari; J-panjani 
bukuvchi yuza muskul paylari; 
4,9, 10, 12, 1 7 -
fibroz qinlar; 5 -jimjiloqni uzoqlashtiruvchi 
muskul; 6 -jimjiloqni bukuvchi kalta muskul; 7- 
jimjiloqni boshqa barmoqlarga qarshi qo'yuvchi 
muskul; 
8 -
chuvalchangsimon muskullar; // - su­
yaklararo muskul; 
13 -
bosh barmoqni yaqinlash­
tiruvchi 
muskul; 
14 -
bosh 
barmoqni 
uzoqlashtiruvchi muskul; 
15 -
bosh barmoqni 
buruvchi muskul; 
16 -
bosh barmoqni boshqa bar­
moqlarga qarshi qo‘yuvchi muskul.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

o'raydi. Lateral va medial muskullararo o'siqlar orqa guruh muskullardan 
ajratadi. Bilak fassiyasi bilak-kaft b o'g 'im i sohasida qalinlashib, orqa 
tomonda kaftni yozuvchi muskulni ushlab turuvchi ko'ndalang pay boy- 
lamini hosil qilsa, old tomonda ko'ndalang bilakuzuk boylamini ko'rish 
mumkin. Orqa tomondagi ko'ndalang pay boylami ostida 
6
ta kanalcha 
mavjud bo'lib, undan fibroz qinlarga o'ralgan panjani yozuvchi muskul 
paylari o'tadi. Kaft sohasida fassiya bosh barmoq va jim jiloq tomondagi 
muskullami o 'rab turadi. Kaft o 'rta chuqurchasini keng uchburchak shaklli 
kaft aponevrozi yopib turadi. Panjaning kaft tomondagi ko'ndalang boy­
lami va aponevrozi ostida ikkita kanalcha bo'lib, ularning biridan fibroz 
qinga o'ralgan bosh barmoqni bukuvchi muskul, ikkinchisidan, panjalar- 
ni bukuvchi muskul paylari o'tadi. Fibroz qinlarda sinovial suyuqlik 
bo'lgani uchun muskullar qisqarganda ularning paylari ravon sirg'aladi. 
Fibroz (sinovial) qinlar kaftning o'rtalarida (jimjiloqqa boruvchi paydan 
tashqari) tugaydi. Jimjiloq tomondagi sinovial qin tirnoq falangigacha 
davom etadi. II— IV barmoqlarga boruvchi muskul paylarining har biri 
alohida fibroz qinga ega.
Q o ' l t i q o s t i c h u q u r c h a s i . Uni oldindan katta va kichik 
ko'krak muskullari, orqadan orqaning serbar muskuli, katta va kichik 
dumaloq muskullar, kurak osti muskuli, medial tomondan oldingi tishli 
muskul, lateral tomondan esa yelka suyagi-bilak muskullari chegaralaydi. 
Q o'ltiqda fassiyalarga o'ralgan nerv chigali, qo'ltiq arteriyasi va venasi, 
limfa tugunlari joylashgan. Qo'ltiqning orqa devorida ikkita teshikcha 
bo'lib, biriga to 'rt qirrali, ikkinchisiga uch qirrali teshiklar deyiladi. Bu 
teshiklar tepadan kurak osti muskuli, pastdan 
katta dumaloq muskul 
bilan chegaralangan. Bu bo'shliq o'rtasidan yelka uch boshli muskulining 
uzun boshi о 'tishi natijasida to 'rt qirrali teshiklar paydo bo'ladi. T o 'rt 
qirrali teshikning lateral devorini yelka suyagi chegaralab turadi.
Yelkadagi ikki boshli muskulning ikki yonboshida medial va lateral 
egatchalar, medial egatchada esa yelka arteriyasi bilan venasi va oraliq 
nervi joylashgan. Yelkaning orqa sohasida uch boshli muskul bilan yelka 
suyagining aylanma muskuli joylashgan. Bilak egatchasi orasida bilak 
nervi kanali hosil bo'ladi.
Tirsak chuqurchasini yelka-bilak’ va dumaloq pronator m uskullari 
chegaralab turadi. Chuqurcha tubini yelka muskuli hosil qiladi. Bu 
chuqurchadan yelka arteriyasi, venasi va oraliq nervi o'tadi. Chuqurcha 
sohasida teri ostidan o'tadigan venadan amaliyotda har xil dorilarni vena 
tomiriga quyishda foydalaniladi.
Bilakda yelka muskuli bilan kaftni bilak tomonga bukuvchi muskul 
oralig'ida bilak egati bor. Tirsak tomonda kaftni tirsak tomonga bukuvchi 
muskul bilan barmoqlami bukuvchi yuza muskul oralig'ida tirsak egati joylash­
gan. O'rta egat esa barmoqlami bukuvchi yuza muskul bilan kaftni bilak 
tomonga bukuvchi muskul oralig'ida vujudga kelgan. Bu egatlardan bilak, 
tirsak arteriya va venalari, nervlar va o'rta egatdan oraliq nerv tolalari o'tadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Oyoq muskullari chanoq, son, boldir va oyoq panjasi muskullaridan 
tuzilgan.