O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus talim vazirligi

MEHNATNI VA ATROF MUXITNI MUXOFAZA QILISH.

Ishlab chiqarishda mehnat muxofazasini toʻgʻri tashkil qilish uchun korxonada boʻlishi mumkin boʻlgan jaroxatlanish va kasbiy kasallikning oldini olish va zaharli moddalardan saqlanish muhim rol oʻynaydi.

Bu xizmatni toʻgʻri tashkil qilish mehnat toʻgʻrisidagi qonunlar va mehnat muxofazasiga aloqador boʻlgan normativ xujjatlar va instruksiyalarga asoslangan.
Korxonalardagi mehnat muxofazasini boshqarish sistemasi asosiy vazifalari:

• 
  Ishchilarni mehnat xavfsizligiga oʻqitish va mehnat muxofazasini targʻib qilish.
  
• 
  Ishlab chiqarish jihozlarining xavfsizligini taʼminlash.
  
• 
  Ishlab chiqarish jarayonlarining havfsizligini taʼminlash.
  
• 
  Ish sharoitini sanitar-gigiyenik axvolini meyorlashtirish.
  

Ishchilarni Karbamid individual himoya vositalari bilan taʼminlash karbamid ishlab chiqarish korxonasida bosim ostida komunikatsiya va apparatlar siljituvchi jihozlarni “Elekir” jihozlari, zararli va portlovchi moddalar xavf tugʻdiradi.
Texnologik rejimning buzilishi yoki jihozlar nosozligi natijasida faqat mexanik buzilishlariga emas balki ishchi zonasiga katta massadagi zararli moddalarni chiqishiga olib keluvchi portlashlar sodir boʻlishi mumkin. Bunday moddalarga quyidagilar kiradi:
- Ammiak NN3, ammiakli suv, is gazi, CO₂ ishchi binolarda ruxsat etilgan konsentratsiya 30000 mg/m3 CO-(REK–20 mg/m3), uglerod oksidi va vodorodning havo bilan aralashmasi nitrogazlar, nitrat kislota suyuqligi va nitratli tuzlar eritmasi.
Ishlab chiqarishning havfli va zararligi quyidagilardan iborat.
- avariya hollarida ishchi binolariga katta miqdorda ammiak NN3 SO ning chiqib tarqalishi va hizmatchi shaxslar organizmiga taʼsiri - 6000 VT, 300VT, 220VT kuchlanish, 50Gs chistatali qurilma dvigatellarini ishga tushirish uchun qoʻllaniladigan elektr energiyasi
- yuqori parametirga ega boʻlgan bugʻlarning qoʻllanilishi: bosim – 35 kgf/sm², harorat – 350^oC
- koʻp miqdordagi mexanizmlarning siljuvchi qisimlari.
- Nitrogazlarni 4 atom bosimi ostida 130-150^oC haroratda vakuum ostida qayta qismi.
- Portlash mumkin boʻlgan ammiak havo, vodorod-kislorod aralashmalari hosil boʻlishi, oʻz-oʻzidan yonuvchi sulkov moylari, joylashgan lattak va qogʻozlar.
Bugʻ va eritmalarning, ammiakli teriga termik taʼsiri.
Bu jaroxatlanish havflarini oldini olish maqsadida ishlab chiqarishda maxsus oʻqitish va ishlab chiarish havfsizligi talab instruksiyalari tashkil etilgan zararlanishning oldini olish, organizm himoyasi uchun har bir kishiga shaxsiy himoya vositalari berish, bulardan tashqari ishlab chiqarishning binolari, yonish, portlash xavflari ham bor. Yonish vujudga kelgan taqdirda uni avtomatik ravishda bartaraf etish yoʻlga qoʻyilgan. Yonishdan himoya qilinish lozim boʻlgan binolar:
1. 804/1- korpus yordamida yordamchi binodagi kabel binolari yongʻin xavfi boʻyicha B va A toifaga kiradi.
2. 803 korpus kompresiya boʻlimidagi qabul binolari, yigʻin xavfi B va A toifaga kiradi.
Bunda yonuvchi material boʻlib elektr kabellari hisoblanadi.
SN va PP–90–81 asosida bu binolar “V” toifaga kiradi.
Umuman olganda karbamid ishlab chiqarish binolariga yigʻinga qarshi klassifikatsiya asosiy boʻlimi va tashqi qurilmalarning portlash va yonish elektr qurilmalari va sanitar xarakteristikasi asosida klassifikatsiyasi boʻyicha B toifaga kiradi. Texnik shartlar klassifikatsiyasi boʻyicha V-1b sinfiga qarashli markaziy boshqaruv pulti orerator xonalari, O toifaga kiradi.
Knimatik jarayon va sharoit xususiyatini hisobga olgan holda qurilmalarning koʻp qismi binodan tashqari ochiq maydonda, etajerkalarda joylashtirilgan. Bu esa ham iqtisodiy jihatdan qulay xom gaz havo aralashmalarining portlash xavfini kamaytiradi. Jarayon bosqichlarini avtomatik va MBA dan boshqarish koʻzda tutilgan. Bu ishchilarning agregat oldida koʻp vaqt turishlarini bartaraf etadi.

Barcha bino va etajirkalar evakuatsion chiqish va zinalarning zarur miqdori bilan taʼminlanadi. Binolar fundamentini bir butun temir beton ustunlardan qurilgan.

Chang, gaz xolidagi zararli moddalar lokallashtirish va yoʻqotish ventilatsiya sistemasi yordamida binolarda berilayoigan toza hgʻavoning xajmi quyidagicha aniqlanadi.