O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus talim vazirligi

ГОСТ-2081-2010 ga asosan karbamid donador va kristall holda A va B markalarda ishlab chiqariladi.
A - markali karbamid, oliy va birinchi kategoriyalik hisoblanib, suʼniy smola, plastmassa, yelim, lak, formatsevtik preparatlar, gerbitsidlar, defoliantlar ishlab chiqarishda va chorvachilikda ishlatiladi. Uning tarkibida 46.2% azot, 0.6-1.4% gacha biuret, 0.2-0.3% suv boʻladi. Chorvachilikda ishlatish uchun biuret miqdori 0.3% gacha ruxsat etiladi. Donadorligi turlicha boʻlish mumkin.
B - markali karbamid, qishloq xoʻjaligi ekinlari uchun oʻgʻit sifatida ishlatiladi. Uning tarkibida 46% azot, 0.9% gacha biuret va 0.25% suv boʻladi. Donalarning oʻlchami: 1 - 4 mm bo‘lsa 94%, donalarining oʻlchami 1mm dan kichkinalari 5% gacha boʻlishi shart. Saqlash muddati idishsiz 6 oy.
Karbamid ishlab chiqarishning ammiak va uglerod (IV) - oksididan olishning quyidagi jarayonlarga asoslangan texnologik tavsiflari mavjud:

• 
  Bir oʻtishli jarayon. Bunda suyuqlanmadan ortiqcha ammiakni (NH₃) xaydash va karbomatni (NH₄COONH₂) atmosfera bosimigacha parchalashdan iborat. Jarayon qizdirish orqali olib borilib, gaz fazasiga ajragan ammiakdan boshqa maqsadlarda xam foydalanilsa boʻladi (ammoniy nitrat, ammoniy sulfat, ammoniy karbonat va boshqalar olish uchun).
  
• 
  Bir qism ammiakni siklga qaytarish orqali boradigan jarayon. Bunda 1.6 – 1.8 MPa bosimgacha parchalash orqali bir qism ortiqcha ammiak xaydaladi va kondensatlanib siklga qaytariladi. Ammiakni toʻliq xaydash va ammoniy karbamatni parchalash atmosfera bosimida olib boriladi, ajralgan ammiak boshqa maxsulotlar olishda ishlatiladi.
  
• 
  Ammiak va uglerod (IV) oksidini aloxida qaytarishga asoslangan jarayon. Bunda gaz fazadan bitta komponent ajratib olinadi, bu gaz faza atmosfera bosimida distillyatsiya qilishda xosil boʻladi.
  
• 
  Suyuqlik retsikli. Bunda ugleammoniy tuzlar eritmasi yoki suspenziyasi jarayonga qaytariladi.
  
• 
  Stripping jarayoni. Bunda ammiakni xaydash va karbamatni parchalash ammiak yoki uglerod (IV) oksidi oqimida, sintez bosimida olib boriladi.
  
• 
  Bntegral jarayoni. Bunda ammiak va karbamid ishlab chiqarish texnologik tasvirlari birlashtirilgan boʻladi.
  

Xozirgi paytda butun dunyoda karbamid ishlab chiqarishning asosan suyuqlik retsiklli usuli keng ishlatilmoqda. Yuqorida keltirilgan jarayonlarning baʼzi birlari ishlatilib, baozilari esa umuman ishlab chiqarishdan chiqarib yuborilgan. Bir qism ammiakni qaytarish jarayoni ham ishlab chiqarishlarda ishlatilib kelinmoqda. Qaytaruvchi va integral jarayonlar texnologiyasi qayta ishlab chiqish bosqichida turibdi.
Karbamid ishlab chiqarish usuli va texnologiyasi 1868 yilda A.I. Bazarov tomonidan ishlab chiqilgan. Bu usul ammiak va karbonat angidridning qaytar reaksiyasidan iborat. Jarayon ikki bosqichda boradi:
Birinchi bosqichda ammoniy karbomat hosil boʻladi: