O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

Oyoq topografiyasi
Chanoq sohasida katta quymich 
teshigidan o'tgan noksimon muskul 
teshikni butunlay qoplamasdan, uning 
ustki va pastki qismida teshiklar hosil 
q ila d i. Bu te s h ik la rd a n d u m b a
muskullariga boruvchi qon tomirlar 
va nervlar o'tadi (93-rasm).
Y o n b o sh s u y a g in in g o ld in g i 
yuqori o 'sig 'i bilan qov suyagining 
o'sim tasi oralig'ida joylashgan chov 
boylami ostidagi bo'shliq yonbosh-
93-rasm. Medial va lateral kovaklar.
I - chov boylami; 2 - yonbosh-qov yoysimon
boylami; 3 -  son arteriyasi; 4 - son venasi;
J - son kovagi; 6 - kovak boylami; 7 - urug'
tizimchasi; 
8 -  taroqsimon 
muskul; 9 -
yonbosh-bel muskuli; 1 0 -  son nervi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

qov boylami vositasida ikkita kovakka bo'linadi. Medial kovakdan son 
arteriyasi bilan son venasi, ikkinchi lateral kovakdan esa yonbosh-bel 
muskuli bilan son nervi o'tadi.
Son kanali 
chov sohasida bo'lib, uning ichki teshigi tomir kovagining 
medial burchagida joylashgan. Uning medial tomonini chov boylami davomi
— kovaksimon boylam, lateral tomonini son venasi, oldingi tomonini 
chov boylami tashkil etsa, orqadan chov suyagining taroqsimon qirrali 
boylami bilan chegaralangan. Son kanalining ichki teshigi sog'lom odam- 
larda biriktiruvchi to'qim a-parda, limfa tugunlari va limfa tomirlari bilan 
qoplangan bo'ladi. Chov kanalining tashqi teshigi son serbar pardasining 
ovalsimon chuqurchasi hisoblanadi. Bu chuqurcha, odatda, g'alvirsim on 
parda va limfa tugunlari hamda limfa tomirlari bilan yopishib turadi. 
Bundan tashqari, ovalsimon chuqurcha orqali sonning yuza teri osti vena­
si o'tib, son venasiga qo'shilib ketadi.
Son kanalining uchta devori bo'lib, lateral devorini son venasi, oldingi 
va orqa devorlarini esa son serbar fassiyasining yuza va chuqur varaqlari 
hosil qiladi.
Sog'lom kishilarda son kanali va uning ichki hamda tashqi teshiklari 
biriktiruvchi to'qim a, limfa bezlari va limfa tomirlari bilan qoplanib turadi. 
Odamda son churrasi bo'lganda son kanalining ichki teshigi kengayib, 
qorin pardasi, ichak yoki charvining bir qismi kanaldan o'tib tashqi te­
shikdan teri ostiga chiqadi. Bu hodisa ko'proq qorin bosimi ortib ketgan- 
da (og'ir yuk ko'tarish yoki ayollarda dard tutgan paytda) bo'ladi. Son 
churrasi ko'proq 
ayollarda uchraydi, chunki ayollar chanog'i erkaklar 
chanog'iga nisbatan keng, binobarin, son kanalining ichki teshigi ham 
kattaroq bo'ladi.