O’zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Ishni bajarish tartibi:

1. 
   Vintli saralagichlarning ish unumdorligini aniqlash.
   
2. 
   Saralagichda mahsulot chiqishini aniqlash.
   
3. 
   Vintli saralagichni eskizini chizish.
   
4. 
   Boyitilgan mahsulotda qimmatbaho komponentni ajralishini aniqlash.
   

Talabalar o’qituvchi tomonidan vazifani olgandan so’ng ishni bajarishni boshlashadi.Talabalar guruhlarga bo’linib o’qituvchi tomonidan ko’rsatilgan tajribalarni bajarishadi.Tajribani bajarishda ma’lum omillar asosida qism uchta tajribaga bol’ingan holda bajariladi.
Birinchi saralagichga suv uzatiladi.Undan kiyin esa mahsulot yuklanadi.Har bir tajriba 1 kg rudada bajariladi. Mahsulot boyitilgandan so’ng suv uzatilishi to’xtatiladi, olingan fraksiya suzsizlantiriladi, quritiladi va analiz qilingandan kiyin qimmatbaho komponent og’irligi o’lchanadi.


Kerakli uskuna va jihozlar

1. 
   Tajriba vintli saralagichi.
   
2. 
   Rudadan 2 kg namuna.
   
3. 
   Ogirlik o’lchov asboblari.
   
4. 
   Tajriba idishlari.
   
5. 
   Quritish shkafi
   
6. 
   

3.7-jadval.Olingan natijalar jadvalga kiritila.

Mahsulotning nomi	Mahsulotning chiqishi,		Qimmatbaho komponent miqdori,		Qimmatbaho komponentning ajralishi,
	gr	%	gr	%	gr	%
Boyitma
Chiqindi
Bosh mahsulot

Nazorat savollari
1. Gravitatsiya jarayoni haqida tushuncha bering?
2. Gravitatsiya jarayonida qanaqa boyitish jihozlaridan foydalaniladi?
3. Qanaqa kuch ta’sirida vintli saralagichlarda mahsulot boyitiladi?


TAJRIBA ISHI №17
Mavzu: Volfram rudalarini flotatsiya usulida boyitishni o’rganish.


Ishdan maqsad: Boyitishning optial texnologik ko`rsatkichlariga ega bo`lish uchun volfram rudalarni boyitishning flotatsiya va reagent rejimlarini o`rganish.


Qisqacha nazariy ma’lumot
Asosiy sanoat ahamiyatiga ega bo`lgan volfram minerallari volframit (Fe,Mn)WO<sub>4</sub> va sheelit (CaWO<sub>4</sub>) hisoblanadi.
Ruda tarkibida qo`shimcha minerallar kvarts, flyuorit, turmalin, slyuda, kassiterit va sulfidli og’ir metall minerallari uchraydi.
Tarkibidagi minerallari yirik o`lchamli rudalar gravitatsiya usulida, tarkibidagi minerallari kichik o`lchamli rudalar esa flotatsiya usulida boyitiladi.
Sheelitni flotatsiya usulida boyitishda dastlab sulfidli minerallar ishqoriy muhitda, ksantogenat va sosna yog’i yordamida ajratib olinadi. Undan so`ng oleat natriy yoki olein kislotasining kerosin bilan aralashmasi yordamida sheelit ajratiladi.
Yig’uvchi reagentlarni qo`shishdan oldin kaltsiy minerallarini tazyiqlash uchun suyuq shisha (500÷1000g/t) ishlatiladi.
Olingan kambag’al boyitmani qayta tozalash uchun dastlab boyitma filtrlanib, bug’lantirish (proparka) jarayoni o`tkaziladi. Bu jarayonni o`tkazishdan maqsad, oldingi jarayonlarda qo`llanilgan reagentlar ta`sirini yo`qotishdan iborat.
Bug’lantirish jarayonida 80÷90^oC harorat berilib, mahsulot 80 daqiqadan 2 soat muddatgacha aralashtiriladi. Bug’lantirish maxsus kontakt chanlarida amalga oshiriladi.