O`zbekiston respublikasi oliy va or`ta maxsus ta`lim vazirligi

 
3 Xotira jarayonlari va turlari 
tarafdorlari tomonidan oldindan belgilangan va rivojlanmaydigan hosilalar sifatida qabul qilingan edi. Bu 
bilan xotira genezisi haqidagi masala ustidagi bahslar o‘z nihoyasiga etdi.[2] 
Bixeviorizm 
va 
psixoanaliz
vakillari ham xotira genezisi haqida qoniqarli javob topa olmadilar. 
Bixeviorizmchilarning xotira yuzasidan qarashlari assotsianistchilarning qarashlari bilan mos kelgan edi. 
Ular o‘rtasidagi yagona farq bixeviorizmchilarning materialni esda olib qolishdagi 
yordam
ning o‘rnini 
alohida ta’kidlab, o‘rganish jarayonlarida xotira faoliyatini o‘rganishga katta e’tibor qaratgan edilar (D. 
Uotson, E. Torndayk). Lekin bixeviorizmchilar insondagi ongli faoliyat va shaxs xususiyatlarining 
yordamga bog‘liqligini chetlab o‘tdilar. 
Xotira hodisalarining shaxsga bog‘liqligi Z.Freyd tomonidan ko‘rsatib o‘tilgan edi. Uning fikriga 
ko‘ra, insonning ong osti mayllariga imkon bermaydigan barcha narsalar xotiradan siqib chiqariladi, va, 
aksincha, uning uchun yoqimli bo‘lganlar saqlanib qoladi. Bu bog‘liqlik tajribada o‘z tasdig‘ini topmadi. 
SHu bilan birga, Z.Freyd va izdoshlarining xizmatlari inson xotirasini o‘rganishda esda saqlash va 
unutish xotira jarayonlaridagi ijobiy va salbiy emotsiyalar, motivlar va ehtiyojlarning ahamiyatinin 
aniqlashdan iborat bo‘ldi. Psixoanaliz yordamida insonning motivatsion sohasi bilan bog‘liq bo‘lgan ong 
osti unutishning psixologik mexanizmlari aniqlandi va ta’rif berildi. 
XX asrning boshlarida xotiraning