O`zbekiston respublikasi oliy va or`ta maxsus ta`lim vazirligi

shaxs qirralari nazariyasi 
shular 
jumlasidandir. 
Shaxs 
qirrasi
deganda inson tomonidan hayoti davomida uning tajribasi, irsiyati va organizmining 
fiziologik xususiyatlari asosida egallanadigan barqaror xossa tushuniladi. Shaxs qirralariga xarakter 
qirralari kiradi. 
G. Ollport tan olgan shaxs qirralarini aniqlash va baholashning usullaridan biri chet tilini 
o‘rganishga, shaxsni har tomonlama ta’riflash mumkin bo‘lgan so‘z-tushunchani tanlab olishga 
asoslangan. Tanlab olingan so‘zlarning etarli tarzda qisqartirish yo‘li bilan bo‘lishi mumkin bo‘lgan 
shaxsiy qirralarning ma’lum odamda ularni keyinchalik baholash maqsadida to‘la ro‘yxati tuziladi. G. 
Ollport shaxsiy qirralarni o‘rganish metodikasini tuzishga xuddi mana shu yo‘l bilan erishdi. 
Shaxs qirralarini baholashning R. Kettel tomonidan qo‘llanilgan boshqa usulida hozirgi zamon 
statistikasining murakkab metodi – 
omil tahlili 
ishlatiladi, bu metod o‘zini tahlil qilish, so‘rov o‘tkazish, 
odamlarning hayotiy kuzatishlari natijasida olingan ko‘plab turli ko‘rsatkichlar va shaxsga baho berishni 
etarlicha kamaytirish imkonini yaratadi. Natijada statistik jihatdan mustaqil holatdagi inson shaxsining 
alohida qirralari bo‘lib hisoblanadigan omillar to‘plami hosil bo‘ladi. Ushbu metod yordamida R. Kettel 

---

108 
16 xil turdagi shaxs qirralarini namoyon qilishga muvaffaq bo‘ldi. Ularning har biri kuchli va kuchsiz 
rivojlanganlik darajasini anglatuvchi ikkita nomga ega bo‘ldi. Tajribada aniqlangan qirralar to‘plami 
asosida R. Kettel 16-omilli shaxs so‘rovnomasini tuzib chiqdi. Bu so‘rovnoma haqida to‘liqroq ma’lumot 
bilan laboratoriya mashg‘ulotlarida tanishamiz.