O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

II-ish o‘rni: Yig‘ish ishlari

Amortizatorning yuqori qismini kuzovga mahkamlash. (o‘ng tomoni).	Qo‘lda.	1-kuzov kronshteyni; 2-amortizator; 3-bolt.	Amortizator 2 o‘rniga qo‘yilib, bolt 3 kiritilgach gayka burab qo‘yilsin.
Ko‘ndalang richagga bo‘ylama richaglarni o‘rnatish. (o‘ng tomoni).	Kalitlar to‘plami, dinamometrik dastak.	1-richag; 2-boltlar;3-gaykalar.	Bo‘ylama richag 1 o‘rnatilib, boltlar 2 kiritilgach, gaykalar 3 7,09,0 kg.m momentda mahkamlansin.
Osmaga ko‘ndalang shtangani o‘rnatish.	Kalitlar to‘plami, dinamometrik dastak.	1-bolt; 2-shtanga.	Shtanga 2 qo‘yilib gayka 1 3,54,5 kg.m momentda mahkamlansin.
Bo‘ylama richagni kuzov kronshteyniga mahkamlash. (o‘ng tomoni).	Kalitlar to‘plami, dinamometrik dastak.		Kronshteyn 1 ga richag 2 o‘rnatilib bolt 3 kiritilgach gayka 7,09,0 kg.m momentda mahkamlansin.
Ustun kosachasiga prujina va uning detallarini o‘rnatish.	Qo‘lda.	1-ustun kosachasi; 2-prujina; 3-rezina bufer; 4-bufer g‘ilofi; 5-prujina egari.	Ustun kosachasi 1 ga prujina 2, zarba so‘ndirguvchi bufekr 3, buferning g‘ilofi 4 va prujina egari 5 o‘rnatilsin.
Amortizatorning pastki qismini o‘rnatish. (o‘ng tomoni).	Qo‘lda.	1-bolt; 2-gayka.	Orqa osmani ko‘tarib, amortizator kronshteynga o‘rnatilib bolt 1 teshikka kiritilsin va gayka 2 burab qo‘yilsin.
Amortizatorning ustki va pastki gaykalarini mahkamlash. (o‘ng tomoni)	Kalitlar to‘plami, dinamometrik dastak.		Gaykalar 1 va 2 4,57,0 kg.m momenda mahkamlansin.
Tormoz shlangini ulash. (o‘ng tomoni)	Kalitlar to‘plami.	1-tormoz naychasi; 2-shlang.	Teshiklar ochilib, tormoz naychasi 1 ga shlang 2 o‘rnatilsin. Iflos kirishga yo‘l qo‘yilmasin.
To‘xtatib turish tormozi mexanizmining yuritmasini o‘rnatib mahkamlash. (o‘ng tomoni).	Qo‘lda, kalitlar to‘plami.	1-richag; 2-tros.	Tormoz kolodkasini keruvchi planka 1 ga tros 2 uchi mahkamlanib, tormoz shchitiga tros qobig‘i mahkamlansin.
Tormoz barabani va g‘ildiraklarni o‘rnatish. (o‘ng tomoni).	Qo‘lda.		Tormoz barabanlari o‘rnatilgan g‘ildirak o‘rniga o‘rnatilib, gaykalar burab qo‘yilsin.
Avtomobilni g‘ildiraklarini mahkamlash. (o‘ng tomoni).	G‘ildirak kaliti.		Tirgaklar olingach, avtomobilni orqa tomoni yerga tushirilib, gaykalar 8,012,0 kg.m momentda mahkamlansin.

“TASDIQLAYMAN”

ICHBDO`: ________

Guruh
Sana

2.1.O`quv-amaliy mashg`ulot texnologiyasi modeli

Vaqt: 6 soat			Talabalar soni: __ta
Uquv mashg`ulotining shakli va turi			Amaliy- o`quv amaliyoti
O`quv-amaliy mashg`ulotining rejasi	1 Shinalarning umumiy tuzilish 2 Shinalarning vazifasi 3 Ularni qismlarga ajratish va yig`ish 4 Baxolash va baholarni e’lon qilish
O`quv-amaliyot mashg`uloti maqsadi: o`quvchilarga shinalarning umumiy tuzilisi va ularning vazifasi to`g`risida ma’lumot berib ularda bilim va ko`nikmalarni shakllantirish. Ularni kasbga qiziqishini oshirish, Vatanga Muhabbat tuyg`usini shakllantirish, Milliy istiqlol g`oyasi ruhida tarbiyalash
O’qitish natijalari		Amaliy mashg’ulot bo’yicha o’quvchilarni egallagan bilim ko’nikmalari hosil bo’lgan yangi ma’lumotlari va kompetensiyalari.
Pedagogik vazifalar: Shinalarlarningi ish jarayonlarini tushuntirish va amaliyotga tayyorgarlik ishlarini o`rgatish Amaliyotda ishlatiladigan asboblar va moslamalarini ko`rsatishva to`g`ri foydalanishni o`rgatish Shinalarning qismlarga ajratish usullarini o`rgatish va texnika xavfsizligi qoidalarini aytish Qismlarga ajratish va yig`ish ishlariga yo`riqnoma berish va jarayonni nazorat qilish Bajarilgan ishlarni baxolash, qo`yilgan hatolarni qo`rsatib berish			O`quv faoliyati natijalari: Shinalarning ish jarayonlari aytib beradilar Shinalarni tushunadilar va amaliyotga tayyorgarlik ishlarini o`rganadilar Qismlarga ajratish va yig`ish ishlarida ishlatiladigan asboblar va moslamalarni tushunadilar va ulardan to`g`ri foydalanadilar Qismlarga ajratish va yig`ish ishlari o`rganadilar va texnika xavfiszlik qoidalarga amal qiladilar Yo`riqnomadan foydalanib qismlarga ajratish va yig`ish ishlari ishlarini bajaradilar Bajargan ishlar bahosini biladilar, hatolar ustida ishlaydilar.
O`qitish usullari			Maruza, tushuntirish, ko`rsatish, yo`riqnoma berish, plakatlar bilan ishlash
O`quv faoliyatini tashkil etish shakli			Jamoaviy , guruxlarda ishlash va yakka tartib
O`qitish vositalari			Stendlar, ko`rgazmali qo`rollar. plakatlar, Grafik organayzerlar: “ T” jadva li, “Insert” jadvali
O`qitish shart-sharoiti			Jihozlangan Avtomobil tuzilishi ustaxonasi.
Qaytar aloqa usul va vositalari			Og`zaki savol-javob, test savollari

2.2. O`quv amaliyotini texnologik xaritasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	o`qituvchi	o`quvchilar
1-bosqich. O`quv-amaliyotiga kirish (15minut)	1.1. Tashkiliy boshlanish. O`quvchilarni amaliyotga tayyorgarligini, sanitariya-gigiyena holatini, tashqi ko`rinishi tekshiradi. Yo`qlama qiladi, texnika xavfsizligi jurnaliga imzo qo`ydiradi. 1.2. Mavzuga kirish O`quvchilarni mashg`ulot nomi va maqsadi bilan tanishtiradi. Uyga berilgan vazifani tekshiradi. Mashg`ulot tartibini tushuntiradi. Baholash mezonlarini e’lon qiladi ( 1Ilova) .	Amaliyotga texnika havfsizligi, sanitariya va gigiyena talablariga rioya qilgan xolda mahsus kiyimda keladi, texnika xavfsizligi jurnaliga imzo qo`yadilar Tinglaydilar,
2- bosqich Asosiy qism (210 min)	Kirish yo`riqnomasi (60 min) O`quvchilar bilimini faollashtirish. 2.1. O`quvchilarni faol ishtiroq etishlari uchun egallagan bilimlari yetarligini og`zaki savol – javob shaklida aniqlaydi (2-Ilova) va “BBB” jadvalining 2ta ustunini (3-Ilova) to`ldirishni taklif qiladi. Aniqlangan bilimlar va fanlararo bog`likligi asosida Shinalarning moxiyatini tushuntiradi. 2.2. Qismlarga ajratish va yig`ish ishlari turlarini, ularni farqini, qo`llanishini, Qismlarga ajratish va yig`ish ishlariga joy tayyorlashni, kalitlardan foydalanishni tushuntiradi. 2.4 Ish vaqtida asbobdan to`g`ri foydalanish, to`g`ri ushlash qoidalarini tushuntiradi 2.6. O`quvchilarni mavzu bo`yicha berilgan materialni o`zlashtirgani savol-javob qilib aniqlaydi (4-Ilova). Joriy yo`riqnoma (130 min) YAngi o`quv material bo`yicha amaliy mashq bajarish 2.7. O`quvchilarni ish joylariga tahsimlab Qismlarga ajratish va yig`ish ishlari jarayoniga yo`riqnoma (texnologik xarita) beradi va o`quvchilar ishlarini nazorat qiladi. 2.8. Ishlash jarayonida o`quvchilar tomonidan ko`ygan xatolarni ko`rsatadi. Yakuniy yo`riqnoma (20 min) 2.9. Mashg`ulot tugaganidan so`ng ish joylarini talab darajasiga keltiradi ishni va asboblarni qabul qiladi. 2.10. Faollik mashqlaridaqatnashadilar (6-ilova)	Savollarga javob beradi ,”BBB” jadvalini to`ldiradi. Tiglaydilar, yozib oladilar. Tomosha qiladilar, o`rganadilar Savollarga javob beradi Tasniflaydilar (5-ilova) Tiglaydilar, asboblarni tanlaydilar Tiglaydilar, yozib oladilar O`quvchilar o`z ish joylariga turadilar va mashg`ulot raxbari ko`rsatmalariga rioya qilgan xolda ishlarini bajaradilar. Bajargan ishlarini va asboblarni mashg`ulot rahbariga topshiradilar Ish joyini tozalaydilar
3-bosqich Yakuniy (15 min)	Yakunlash. 3.1.O`quvchilarni amaliy mashg`ulot bo`yicha baxolarni elon qiladi (1a-Ilova). 3.2 Kelgusi kasbiy faoliyatlarida bu ishlarni puxta o`rganish axamiyati muhumligiga o`quvchilar etiborini qaratadi 3.3 Kelgusi mashg`ulot bilan tanishtiradi va mustaqil ish tariqasida mavzuni o`qib ”Raqamni aniqla” jadvalini (Ilova-6) to`ldiradi vazifa beradi	Tinglaydilar Topshiriqni yozib oladilar

21-Mavzu: Shinaning vazifasi, tuzilishi va ishlash uslubi


Reja

1. Shinaning vazifasi

2. Shinaning tuzilishi
3. Shinaning ishlash uslubi
Shinalar g’ildirakning yo’l notekisliklarida qabul qilgan turtkilarni yumshatib va qisman so’ndirib g’ildirakka tushadigan dinamik yuklanishlarni kamaytiradi. SHuningdek, g’ildirakning tayanch yuza bilan ishlashini oshiradi. Shina g’ildirak to’g’iniga kiydirilib va unda havo bosimi tufayli konus sirtiga ponasimon bo’lib yopishib turadigan bortlar vositasida tutib turiladi. Ular kamerali va kamerasiz turlarga bo’linadi.
Kamerali shinalarda havo turadigan bo’shliq zich berkitilgan kamera hosil bo’ladi, kamerasiz shinalarda esa havo bo’shlig’i shina bilan g’ildirak to’g’inida hosil bo’ladi.
Kamerali shina pokrishka 1, kamera 2 va to’g’in tasmasi 3 dan tarkib topgan.

Shinalarning tuzilishi rasmda tasvirlangan. Shinaning asosiy va qimmat qismi pokrishkadir. Uning asosi karkas 3 bo’lib, chetlari o’zak 10 ga ega boltlar 7 va yondor 4 bilan tugallangan. Karkasning ustki qismida yostiqsimon qatlam breker 11 bor. Karkas rezina kord materialdan tayyorlanib, bir necha qatlamdan tashkil topgan. Uning o’zak va bortlari pokrishkani to’g’inga maxkamlash uchun zarur. Kord gazlamasi rezina bilan qoplanga paxta, kapron yoki pishiq tolali iplardan qilingan bo’lib, pakrishkani deyarli puxta va eguluchan qiladi.
Kord iplarini tik yoki yotiq joylanishiga qarab, shinalar dianogalyoki radial kordli bo’ladi. Karkasning utki va yon qismi protektor 1rezinasidan iborat. Protektor shinaning yo’l bilan ilashma xosil qiluvchi sirti bo’lib shinani yo’l qatlami bilan yaxshi ilashishiga ikon beradi va shinani shikastlanishdan muxofaza qiladi. U mustaxkam qalin rezina qatlamidan yasaladi. Protektor shinaning vazifasi, qanday maqsadlarga mo’ljallanganligi va ishlash sharoitiga qarab har xil shakilarda joylashgan tishlardan iborat bo’ladi.

Pokrishkalar ichida po’lat simdan yasalgan va yonma - yon qo’yilgan xalqalar o’tadi. Bunday po’lat xalqalar pokrishkaning bortlarini mustaxkamlaydi va to’g’inga bemalol kiydirish uchun qayishqoq qiladi.
Pokrishkaning yondor sirti 8 rezina qatlamidan iborat bo’lib, uning yonaki devorlarini shikastlanishdan va nam o’tishdan saqlaydi. Bord tasmasi 4 rezina qo’shib to’qilgan to’qimadan ishlangan, upokrishka devorchasini to’g’inga tegib shkastlanish vayeyilishdan saqlaydi. Kamerali shinada pokrishkaning ichki qismiga ventil 6 li kamera 2 joylashtirlgan. Kamera 2 xalqasimon elastik rezina shaklidagi ballondan iborat bo’lib, unig ichiga havo ventil orqali xaydaladi yoki chiqariladi.
Engil avtomobillarda o’rnatiladigan shinalar konstruktsiyasi, o’lchami, ishlatiladigan materiallarning sifatiga ko’ra yuk avtomobillarining shinalaridan farqlanadi. Ular yuqori elastikli karkasga ega bo’lib, balandligi kichik va protektor tishlarining shakli keng yo’sinda ishlangan hamda tashqi va o’tkazish diametri birmuncha kichik. Ko’pinchayengil avtomobil shinalari takomillashgan yo’llarda yurishga mo’ljallangan. Ularda eng yuqori belgilangan bosim 0,2-0,30 MPa (2,0-3,0kgk|sm²) atrofida bo’ladi.

Faoliyat turlari

Asbob uskuna, moslama va ashyo.