O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi


-§. Metallarni uzluksiz prokatlash



Download 3,15 Mb.
Pdf ko'rish
bet76/192
Sana22.01.2022
Hajmi3,15 Mb.
#399651
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   192
Bog'liq
konstruktsion materiallar texnologiyasi

2-§. Metallarni uzluksiz prokatlash 
Zagotovkani  bo‘ylama  prokatlashning  boshlanishida  uni  qarama-qarshi 
tomonga  aylanuvchi  jo‘valar  oralig‘iga  ma’lum  R  kuch  bilan  suriladi.  Bunda 
zagotovkaning  jo‘valar  bilan  uchrashgan  A  nuqtasiga  zagotovkaga  (jo‘valar 
yuzasiga  tik  bo‘lgan)  ta’sir  etuvchi  reaksiya  kuch  R  hosil  bo‘ladi  va  bu  kuch 
jo‘valarning  vertikal  o‘qi  bilan  qamrash  burchagi  deb  ataluvchi  a  burchakni 
hosil qiladi. 
R kuchning zagotovkaga ta’siri, o‘z yo‘nalishiga tik va jo‘valar yuzasiga 
urinma bo‘lgan ishqalanish kuchi T ni uyg‘otadi. 
Agar bu kuchlarni vertikal va gorizontal kuchlarga ajratsak, unda R kuch 
R
x
 va R
u
 kuchlarga, T kuch esa T
x
 va T
u
 kuchlarga ajraladi. Vertikal kuchlar 
R
u
 va T
u
 bir tomonga yo‘nalgan bo‘lib, zagotovkani jo‘valar oralig‘iga qisadi. 
Gorizontal  kuchlar  (R
x
  va  T
x
)  esa  turli  tomonga  yo‘nalgan  bo‘lib,  Rx  kuch 
zagotovkaning  jo‘valar  oralig‘iga  surilishiga  qarshilik  ko‘rsatsa,  T
x
  aksincha 
ko‘maklashadi. 
Binobarin, prokatlashning borishi uchun T
x
 > R
x
 bo‘lmog‘i lozim. 
Ma’lumki, R
x
= R sin a; T
x
- T cos a. Agar yuqorida keltirilgan shartdagi 
ko‘rsatkichga bu qiymatlarni qo‘ysak, T cos a > R sin a bo‘ladi. 
Mexanikadan  ma’lumki  ishqalanish  kuchi  T=Rf  bo‘ladi  bundagi  f  - 
ishqalanish  koeffitsiyenti.  Agar  T  ning  o‘rniga  uning  qiymatini  qo‘ysak, 
qamrash sharti 
R f cos a > R sin a yoki, f > tg a 
ko‘rinishga o‘tadi. 
Ma’lumki, ishqalanish koeffitsiyenti ishqalanish burchagining tangensiga 
teng 

> a ko‘rinishga o‘tadi. 
Bu ma’lumotlardan shunday xulosaga kelsa bo‘ladiki, prokatlashni borishi 
uchun ishqalanish burchagi qamrash burchagidan katta bo‘lmog‘i kerak. 


97 
 
Amalda  po‘latlarni  qizdirib  ishlashda  silliq  jo‘valar  uchun  a  =  20-24° 
oralig‘ida  olinadi.  Qamrash  burchagi  a,  jo‘valar  diametri  D  va  zagotovkaning 
absolyut  qisilishi  (N
0
N) qiymatlariga  bog‘liq.  Bular  orasidagi bog‘lanish  bilan 
tanishaylik. 
59-rasmdan AV = OV - OA, = R - OA 
OA
1
= R- cos a. 
Shuning uchun 
 
Bu bog‘lanishlardan tubandagi xulosaga kelish mumkin: 
a)  bir  xil  siqishda  jo‘valar  diametri  ortgan  sari  qamrash  burchagi 
kichrayadi; 
b)  qamrash  burchagi  o‘zgarmaganda  jo‘valar  diametri  ortgan  sari  siqish 
qiymati ortadi; 
d) jo‘valar diametri o‘zgarmaganda qamrash burchagi ortishi bilan siqish 
qiymatlari ortadi. 
Ma’lumki,  metallarni  bo‘ylama  prokatlashda  prokatlash  tezligi  ish 
unumini  xarakterlovchi  asosiy  ko‘rsatkichdir.  Amalda  prokatlash  tezligini 
jo‘valarning aylanishidagi chiziqli tezlikka teng deb olinadi, ya’ni 
 
 bunda, v - prokatlash tezligi, m/sek; r - jo‘valar radiusi, mm; n - jo‘valarning bir 
minutdagi aylanishlari soni. 
Prokatlash  tezligi  prokat  turiga,  zagotovkaning  holatiga  va  boshqa 
faktorlarga  bog‘liq.  Masalan,  list  prokatlashda  15  m/sek,  sim  prokatlashda  35 
m/sek  ga  yetadi.  Aslida  metallni  prokatlash  tezligi  (zagotovkaning  jo‘valar 


98 
 
oralig‘idan  vaqt  birligida  o‘tish  tezligi)  jo‘valarning  aylanishidagi  chiziqli 
tezligidan 3-5% ortiq bo‘ladi, chunki metall prokatlash yo‘nalishi tomon oqadi. 
Metallarni  prokatlash  uchun  foydalaniladigan  zagotovka  odatda  quyma  bo‘lib, 
prokatlash  natijasida  olingan  mahsulotga  prokat  deyiladi.  Prokatning  profillari 
va o‘lchamlari xilma-xil bo‘ladi, shu sababli, ularni 
sortamentlar 
deb ataladi. 
Prokatlarni quyidagi asosiy guruhlarga ajratiladi:  

Download 3,15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   192




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish