О`zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Damariq 
—  Andijon  viloyati  Xo`jaobod  rayonidagi  Xo`jaobod  qishlog`iga  qarashli 
«O`zbekiston» nomli jamoa xo`jaligi hududida joylashgan. Avvallari bu ariqni «YOmonyor» deb 
atashardi.  Bu  ariq  asli  o`sh  soyidan  bosh  olardi,  deb  hikoya  qiladi  shu  qishloqlik  Turdiboy  ota 
Usmonov.  Biz  bolalik  davrimizda  Xo`jaobod  qishlog`ini  va  uning  erlarini  shu  ariq  sug`orardi. 
Bahor oyi  yoki olma gullagan paytda bu qishloq ahlini vahima bosardi, chunki o`sh soyi toshib 
ariq  boshini  oqizib  ketardi  yoki  SHahrixon  soyiga  qo`shib  yuborardi.  Natijada  Xo`jaobod, 
Buloqboshi, Qoratayit qishloqlari suvsiz qolardi, hatto ichishga suv topilmas edi.
 
Suvsizlik azobidan qutulish maqsadida shu qishloq oqsoqollari Abdusamad ota Boymatov, 
mulla  Sobirjon  YUsupov,  Mavlon  ota,  Mamaroziq  otalar  boshchiligida  to`g`onni  qayta  qurish 
uchun  hashar  uyushtirilar  edi.  Hashar  boshlashdan  avval  bu  ishga  kimlarni  jalb  qilish,  qaysi 
xonandondan nechta odam ishtirok etishi mumkinligi belgilab olinardi. SO`ng Xo`jaobod volost’ 
boshlig`iga  xabar  qilinardi.  Hasharda  deyarli  kambag`al  dehqonlar  ishtirok  etardilar,  ammo 
suvning  ko`pidan  boylar  foydalanardilar.  To`g`onni  bir  yil  ichida  bir  necha  marta  suv  buzib 
ketardi.  Har  safar  to`g`onni  qayta  tiklash  uchun  kambag`al  dehqonlar  o`z-O`zlaridan  to`g`on 
qurish  uchun  asosiy  material  hisoblangan  shox-shabba,  yog`och,  xashak  pichan,  poxol  kabi 
qurilish  materiallari  olib  borishar  edi.  Volost’  rahbarlari  quruvchilarga  hech  qanday  yordam 
bermas edilar. To`g`on qurilishiga  yordam bera olmagan, ilojsiz kambag`al dehqonlarni urishar 
edilar. Asrimizning 20-  yillariga qadar bu  «YOmon  yor»  deb nom  olgan joydan suv  olish  juda 
ham yomon, og`ir edi. SHuning uchun odamlar bu joyni YOmon yor, suv soydan juda damlanib 
chiqqanligi sababli ariqqa Dam arig`i deb nom bergan, deb hikoya qilishadi keksa otaxonlarimiz