О`zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

O`zbekyop 
—  shu  rayondagi  uchinchi  qishloq  bo`lib,  uning  ma`nosini  shunday 
tushuntirish  mumkin.  O`zbek  —  shu  qishloqda  yashovchi  xalqning  millati.  «yop»  so`zi 
xorazmcha bo`lib, ariq yoki kanal ma`nosini bildiradi. Bu qishloq qo`shni Turkmaniston erlariga 
yaqin  bo`lgani  uchun  ular  bu  ariqni  o`zbekning  yopi,  ya`ni  arig`i  deyishgan.  O`zbekyop 

---

 
100 
qishlog`ining markazi Qorovul deb ataladi. Bu so`zni mahalliy sheva tili ma`nosida qora va ovul 
deb tushunish mumkin, u bora-bora Qoravul bo`lib qolgan.
 
Hayrovot 
—  rayondagi  beshinchi  qishloq  bo`lib,  Xiva  qal`asining  shimoli-g`arbiy 
tomonida joylashgan. Ma`lumki, rovot — bu darvoza degani. Demak, qishloq Xiva xonligining 
shimoli-g`arbiy  tomondagi  darvozasi  bo`lgan.  Hayrovot  balki,  odamlar  aytganlariday,  xayrli 
darvoza, fayzli darvoza, yaxshi darvoza ma`nolarini bildirishi ham mumkin.
 
O`rtayop 
— rayondagi oltinchi qishloq, o`rtayop cho`zilib ketgan ariqning o`rta markaziy 
qismida joylashgan qishloq ma`nosini ham bildiradi. Qishloq hozir ham shu nom bilan ataladi.
 
Qatag`on 
— rayondagi ettinchi qishloqning nomi. SHevada qatag`on so`zi yo`q. Bu so`z 
fors tilida — yo`qolgan, qurilgan va topib bo`lmaydi, degan ma`noni bildiradi. Urganch, SHovot 
va  Qo`shKo`pir  rayonlari  hududiga  o`xshash  qumlik  sahrolar  shu  qishloqning  yo`q  bo`lib 
ketishiga,  nomi  esa  Qatag`on  bo`lib  ketishiga  sababchi  bo`lishi  mumkin.  Suv  chiqarish  qiyin 
bo`lgan paytlarda qum barxanlari qishloq erlarini ko`mib yuborgan, natijada qurg`oqchilik bo`lib 
turgan.  Qatag`on  nom  albatta  bejiz  berilmagan.  Mahalliy  aholi  orasida  bu  qishloq  to`g`risida 
ma`lumotlar deyarli saqlanmagan.
 
Qo`shKo`pir 
—  rayondagi  sakkizinchi  qishloq  bo`lib,  hozirgi  kunda  rayon  markazidir. 
Nomining  o`zidan  ko`rinib  turibdi,  qo`sh  —  juft,  ko`pir  —  ko`prik  ma`nosini,  ya`ni  qo`shma 
ko`prikli,  degan  ma`noni  bildiradi.  Marhum  akademik  Muhammadjon  YO`ldoshevning  «Xiva 
xonligida feodal er egaligi va davlat tuzilishi» degan kitobida bu haqda ancha ma`lumotlar bor. 
eng avval  Qo`shKo`pir qo`sh  ko`prik deb nomlangan. U erda katta G`azovon  arig`i   bor.   Bu  
ariqning  u  tomoni  bilan    bu  tomoniga  o`tish  uchun  ikki  joyiga  katta  ko`prik  kurilgan. 
Qo`shKo`pir degan so`z shundan olingan.
 
G`azovot 
—  rayondagi  to`qqizinchi  qishloq  nomi.  O`rta  Osiyoda  suv  masalasi  og`ir 
bo`lgani  uchun  Xiva  xonlari  ming-minglab  odamlarni  ariq  qazishga  safarbar  qilganlar.  Xon 
amaldorlari  mehnatkash  xalq  ommasini ayamasdan ishlatganlar. Ariq qazish  oddiy xalqqa ko`p 
mashaqqatlar keltirgan. Bu qishloq esa o`sha G`azovot arig`i bo`yida joylashgan bo`lgani uchun 
ham G`azovot nomini olgan, degan fikrlar bor.
 
Bog`ot 
—  Xorazm  viloyatidagi  rayon  markazi.  Bog`ot  etimologiyasini  bog`zor,  bog`lar, 
bog`  va  arabcha  ot  ko`plik  affiksi  «arz  so`raydigan  bog`»  so`zi  bilan  bog`laydilar.  Mahalliy 
xalqning aytishicha «bog`ot» poliz, polizchi degan ma`noni bildiradi.
 
Amudaryo 
—  uni  yunonlar  hamda  rimliklar  Oksus  yoki  Oqsus,  arablar  esa  «Jayhun» 
(telba) deb ataganlar. Daryoning hozirgi nomi esa Amuya shahri (XVI asr) nomidan olingan; bu 
shahdr keyinchalik Amudaryo deb atala boshlagan.