О`zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Xoncharvoq 
—  Pastdarg`om  rayonidagi  qishloq.  Xoncharvoq  —  «Xonning  chorbog`i» 
degan ma`noni bildiradi. Qishloq hozir shu nom bilan ataladi.
 
Qoraguzar 
—  Samarqand  viloyatidagi  dovon.  Suvdan  o`tiladigan  joy  —  kechik,  guzar 
deyiladi, tog`dan oshib o`tiladigan joy — dovon ham ba`zi joylarda guzar deb ataladi. Aniqrog`i 
tog`dan  oshib  o`tiladigan  joy  dovon  deyiladi.  Qorong`i  joydan,  tog`  darasidan  o`tilgan  joyni 
Qoraguzar deb ataganlar.
 
Talli Barzu 
— Samarqand yaqinidagi tepalik: «baland tepalik» (tall — arabcha «tepalik», 
bara  —  so`g`dcha  «baland»  yoki  «Barzu  tepaligi»)  demakdir.  Barzu  —  Firdavsiyning 
«SHoxnoma»  dostoni  qahramonlaridan  biri  —  afsonaviy  paxlavonning  nabirasi  (Barzu  degan 
ism uzun bo`yli yoki martabali demakdir).
 
Tallak
 — Samarqand viloyati Ishtixon rayonidagi qishloq nomi. Tall — tepalik, do`nglik, 
ak — kichraytirish affiksi, kichik tepalik degan ma`noni bildiradi. Mazkur qishloq nomi shundan 
kelib chiqqan.
 
Taxdso`h 
—  Samarqand  viloyati  Nurota  rayonidagi  tog`.  Tahko`h  taxt,  ya`ni  «baland», 
«yuksak» hamda ko`h — «tog`» so`zlaridan olingan bo`lib, baland tog` degan ma`noni bildiradi.
 
Temirqopuq 
—  Samarqand  viloyati  Nurota  rayonidagi  qishloq  nomi.  Temirqopuq 
qadimgi  so`z  bo`lib,  «temir  darboza»  demakdir.  Tor  daradan  o`tgan  tog`  yo`li  turkiycha 
Temirqopuq,  tojikcha  Darbandi  ohanin,  arabcha  Bobili  hadid  deb  atalgan  va  bu  tillarning 
hammasida  «Temir  darvoza»  degan  ma`no  yotadi.  Surxondaryo  viloyatidagi  Bo`zg`olaxona 
(Koxlug)  darasi,  Jizzax  yaqinidagi  Ilono`tdi  darasi  ham  ilgarilari  Temirqopuq  deb  atalar  edi. 
Demak, Temirqopuq juda qadimiy nomlardandir.
 
Tim 
— Samarqand viloyati Narpay rayonidagi qishloq. Tim juda qadimiy so`z bo`lib, usti 
yopiq  bozor  yoki  rasta  degan  ma`noni  anglatgan.  Arablar  kelmasdan  oldin  O`rta  Osiyoda  tim 
deganda  har  qanday  bozor  tushunilgan  va  bu  so`zning  «bozor»  ma`nosi  so`nggi  vaqtlargacha 
saqlanib  qolgan.  Tim  so`zi  Tojikistondagi  Mug`  tepaligidan  topilgan  qadimgi 
(VIII 
asr)  sug`d 
yozuvlarida va arab tilida yozilgan manbalarda uchraydi. Sug`d tilida ham tim «do`kon», «savdo 
binosi» ma`nosini bildiradi.
 
Arab  sayyohi  Equtning  (taxm.  1179—1229)  yozishicha,  Xurosonda  tim  karvonsaroy 
ma`nosini anglatgan. Fors lug`atlarida ham tim so`ziga «karvonsaroy» deb izoh berilgan. Mazkur 
qishloq nomi shundan olingan.
 

---

 
94 
Toshqoq 
—  Samarqand  viloyati  Narpay  rayonidagi  qishloq  nomi.  Tog`lardagi  toshlar 
orasida yig`ilgan ko`lmak suv toshqoq deyiladi. Qishloq nomi ana shu so`zdan olingan.
 
Suluk 
—  Samarqand  viloyati  Nurota  rayonidagi  qishloq  nomi.  Farg`ona  viloyati 
Oxunboboev rayonida, Qashqadaryo viloyati CHiroqchi rayonida suvda yashaydigan jonivor — 
zulukni  shevalarda  suluk  deyishadi.  Agar  shunday  bo`lganda,  bu  so`z  qandaydir  boshqa 
komponent  bilan  birga  qo`shilgan  bo`lar  edi  (Sulukli,  Zulukli  va  hokazo).  So`g`d,  So`g`diyona 
o`lkasining  dialektal  shakli  Sulik  bo`lgan  va  mazkur  toponimlar  shaklida  bizgacha  etib  kelgan 
bo`lishi mumkin, chunki bu toponimlar aslida So`g`d hududida qayd qilingan.