O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi

       11-topshiriq

. 

 Matnni o‘qing. Biznesda muvaffaqiyatga erishish 

qonunlarini kichik guruhlarda muhokama qiling. O‘z fikrlaringiz asosida 

esse yozing.  

Biznesda muvaffaqiyatga erishish qonunlari. 



 

Biror bir ishga pul jalb qilishdan avval bu bilan bog‘liq shart- sharoitlarni 

chuqur va har tomonlamao‘rganing. 



 

Pul bilan muomala qilishning eng oson usuli – ularniyo‘qotishdir. 



 

Agar,  Siz  ozgina  pul  yo‘qotilishiga  yo‘l  qo‘ysangiz,  darhol  katta  pulni 

hamyo‘qotasiz. 



 

Investitsiyalar  bo‘yicha  maslahatlar  olishda  o‘z  pullari  bilan  muomala 

---

86 

 

qilishni biladigan va buni isbot qilgan mutaxassislargagina ishoning. 



 

Pullarni  xilma  xil  turdagi  banklarga  qo‘ysangiz,  ularning  murakkab  foiz 

tezligida o‘sishiga erishasiz va ma‘lum vaqt o‘tgandan so‘ng boyib ketasiz 

(

bunda  inflyatsiya  kam  ta‘sir  ko‘rsatadigan  pul  birliklari  ko‘zda 

tutilayapti

). 



 

Murakkab foizning ma‘nosi shundan iboratki, pullarni bankka qo‘ygandan 

so‘ng, ularga hech qachon tegmasliklozim. 



 

Katta  moliyaviy  g‘alaba  yuzlab  kichik  harakatlar,  qurbonlar,  tadbirlar 

evaziga kelib, ularni hech kim ko‘rmaydi vabaholamaydi. 



 

Jamg‘armangizning yig‘ilish jarayonida harakat inertsiyasi vujudga keladi 

va u Sizni yangi moliyaviy maqsadlar tomonetaklaydi. 



 

Katta yo‘lni kichkina qadamlar vositasida bosibo‘tiladi. 



 

Qancha ko‘p pulni yig‘sangiz va saqlay olsangiz, shuncha ko‘p pul Sizga 

kelaboshlaydi. 



 

Pul qilish uchun pullar va g‘oyakerak. 



 

Siz  qanchalik tezlik bilan  moliyaviy  mustaqillik  tomon  harakatlansangiz, 

u ham Sizga shunchalik tezlik bilanharakatlanadi. 



 

Omadning  sakson  foyizi  sarflagan  vaqtingizning  oxirgi  yigirma 

foyizidakeladi. 



 

Sotuv bo‘lmasa – hech nimabo‘lmaydi. 



 

Sotuvlarning  sakson  foyizi  beshinchi  marta  sotuvga  undaganingizdan 

keyin amalgaoshadi. 



 

Qanchalik  yuqori  ko‘tarilishingiz  ko‘p  jihatdan  o‘zingiz  qaergacha 

ko‘tarilishni istaganingiz bilananiqlanadi. 



 

Agar, tovuqlar bilan birga bo‘lsangiz hech qachon burgutdek parvoz qila 

olmaysiz. 



 

Insoniyatning  asosiy  talablari  shaxsiy,  emotsional  va  moliyaviy 

mustaqillikdir. 

---

87 

 



 

Tavakkalchilik  -  pul  va  vaqt  jalb  qilishning  eng  asosiy  elementi 

hisoblanadi. 



 

Sotuvchi  va  oluvchi  orasida  ishonch  hosil  bo‘lishi  muvaffaqiyatli 

sotuvningasosidir. 



 

Malakali sotuvchilar gapirgandan ko‘ra ikki marta ko‘prok eshitadilar. 



 

Xaridor  Sizni  va  kompaniyangizni  qanday  qabul  qilgan  bo‘lsa,  uning 

xaridor sifatidagi xatti-harakati ham xuddi shundaybo‘ladi. 



 

Sotuvchining,  mahsulotning,  o‘rovning,  yorliqning  va  reklama 

materiallarining  har  bir  tashqi  elementi  xaridorda  ma‘lum  bir 

taasurotqoldiradi. 



 

Sizning  daromadingiz  miqdori  xaridor  Sizni  qanday  qabul  qilishiga 

bog‘liq. 



 

Agar,xaridor Siz uning uchun ishlayotganingizni ko‘rsa, Siz eng ko‘p pul 

oladigan sotuvchigaaylanasiz. 



 

Katta  daromad  oladigan  sotuvchilar  xaridorlar  uchun  sotuvchi  sifatida 

emas, balki maslahatchi, yordamchi va do‘st sifatidabo‘ladilar. 



 

Hamma sotib olishni yaxshi ko‘radi, lekin, hech kim unga bir nimani 

majburlab sotishlariniistamaydi. 



 

Muzokaralarda muvaffaqiyatga erishish ehtimolining sakson foyizi unga 

qanday tayyorgarlik ko‘rganingiz orqalianiqlanadi. 



 

Siz maqsadni qanchalik aniq tasavvur etsangiz, unga shunchalik tez 

erishasiz. 



 

Hayotingizning sifati Sizning vaqtdan foydalanish bo‘yicha aniq va 

ravshan prioritetlar tanlaganingiz bilananiqlanadi. 



 

Qandaydir 

yangi  narsani 

boshlash  uchun,  albatta, 

eskisi bilan 

xayrlashishingiz lozim. 



 

Sizning 

eng  qimmatli 

kapitalingiz 

–  daromad  topa olish 

qobiliyatingizdir. 



 

Mukofot doimo natijaga moskeladi. 

---

88 

 



 

Vaqtni boshqarish sizga hayotingizdagi hodisalar ketma-ketligini nazorat 

qilish imkoniniberadi. 



 

Ba‘zi shug‘ullanayotgan ishlaringiz sizga boshqalaridan ko‘ra ancha 

ko‘proq foyda keltirishimumkin. 



 

Boshqalarga  nisbatan 

tezroq  harakat 

qila 

olishqobiliyatingiz 

sizning eng asosiy kapitalingiz bo‘lishimumkin. 



 

Barcha narsalarni qilishga hech qachon ham vaqt yetishmaydi, ammo, 

asosiy narsalarni qilishga doimo yetarli vaqtbo‘ladi. 



 

Eng muhim ishni boshlash va tugallay olish qobiliyati sizning ishingiz 

natijaviyligini aniqlabberadi. 



 

O‘z mehnatingiz samaradorligini oshirish uchun doimiy ravishda 

malakangizni oshirishingizkerak. 



 

Barcha voqea va hodisalar o‘z sababiga ega, har bir oqibatning esa o‘z 

sababimavjud. 



 

Agar, biror bir narsa yoki hodisaga chin dildan ishonsangiz, u siz uchun 

haqiqatgaaylanadi. 



 

Agar, Siz biror bir narsa yoki hodisani komil ishonch bilan kutsangiz, u 

Siz tomoningizdan amalga oshirilgan bashoratgaaylanadi. 



 

Siz  jonli  magnitsiz,  shuning  uchun,  ham  Siz  o‘z  fikrlaringiz  bilan  mos 

bo‘lgan  insonlarni,  holat  va  hodisalarni  hayotingizda  uchrataverasiz 

hamda o‘zingizgatortasiz. 



 

Sizning tashqi 

dunyoingiz ichki dunyoingizga mos va uning xuddi 

o‘zidir, u Sizning fikrlashingiz asosiy ko‘rsatkichlariga moskeladi. 



 

Siz o‘z hayotingizni qanchalik darajada boshqara olsangiz, shunchalik 

darajada o‘z-o‘zingizdanmamnunsiz. 



 

O‘zgarishlardan qochib qutulish mumkin emas, umuqarrardir. 



 

Boshqarila olinmaydigan o‘zgarishlardan ko‘ra, boshqarila olinadigan 

o‘zgarishlar ko‘proq muvaffaqiyatlarga olibkeladilar. 

---

89 

 



 

Hayotingizni nazorat qilish uchun, avvalo, o‘z tafakkuringizni nazorat qila 

boshlashingizlozim. 



 

Hayot   tasodifiy   hodisalar   zanjiridir   vaunda barcha hodisalar 

faqatgina tasodifiy ravishda yuzberadi. 



 

agar, 

rejalashtira 

olmasangiz, 

Siz 

muvaffaqiyatsizlikni 

rejalashtirganbo‘lasiz. 



 

Siz o‘z hayotingiz va kelajagingiz uchun to‘la va batamommas‘uldirsiz. 



 

Siz doimo fikr hamda harakat erkinligigaegasiz. 



 

Mas‘uliyat o‘zingizni 

va fikringizni to‘la nazorat qila olishni 

uddalashdanboshlanadi. 



 

Hech kim Sizga yordam beraman deb yuguribkelmaydi. 



 

Omadli insonlar hayotning barcha jabhasida aniq maqsadga va faoliyat 

yo‘nalishiga egabo‘ladilar. 



 

Siz o‘zingizning barcha ijobiy va salbiy xatti-harakatlaringizga to‘la javob 

berasiz va shunga yarasha haqolasiz. 



 

Sizning  hayotdan  olayotgan  mukofotlaringiz  Siz  tomoningizdan 

boshqalarga ko‘rsatilayotgan xizmatlar qiymatiga to‘g‘ri proportsionaldir. 



 

Har qanday boylik xizmat ko‘rsatish va uni sotishdanboshlanadi. 



 

Agar,  Siz  o‘zingiz  olayotgan  mukofot  miqdorini  ko‘paytirmoqchi 

bo‘lsangiz, avvalo o‘zingiz tomoningizdan ko‘rsatilayotgan xizmatlarning 

soni va sifatini oshirishingizlozim. 



 

Har bir inson xizmat ko‘rsatishdan olingan komission to‘lov uchun 

ishlaydi. 



 

Har qanday muvaffaqiyatga ham doimiy mehnat orqalierishiladi. 



 

Har  qanday  katta  muvaffaqiyatga  juda 

uzoq  muddat 

davomidagi intensiv mehnat sababbo‘ladi. 



 

Qanchalik intensiv mehnat qilsangiz, shunchalik ko‘p omadingizkeladi. 

---

90 

 



 

O‘rtacha odamga nisbatan ko‘proq narsaga erishish uchun unga nisbatan 

ko‘proq va yaxshiroq ishlashingiz kerakbo‘ladi. 



 

Agar, Siz hozirgidan ko‘ra ko‘proq ish bajarsangiz, Sizga hozirgidan 

ko‘proqto‘lashadi. 



 

Samarali natijaga puxta tayyorgarlik orqalierishiladi. 



 

Ishda doimiy ravishda xalaqit beradigan muammolarni yaxshilab tahlil 

qiling va ulardan qutulish yo‘llarini o‘ylabtoping. 



 

O‘ylamasdan  qilingan 

xatti-harakatlar 

barcha  omadsizliklarning 

sababidir. 



 

Barcha bajaradigan ishlaringizni qilish uchun doimo vaqtetmaydi. 



 

Qat‘iy 

harakatlar 

va  urinishlar 

bilangina 

Sizo‘zingizning 

imkoniyatlaringizni yuzaga chiqarishingizmumkin. 



 

Ishda 

o‘z  imkoniyatlaringiz 

cho‘qqisiga  chiqmoqchi  bo‘lsangiz,   

o‘z vaqtingizni optimal ravishdataqsimlang. 



 

Hayotdagi har bir katta o‘zgarishga aniq ifodalangan maqsad va ishga 

sodiqlik sabab bo‘ladi. 



 

Qo‘rqmasdan dadillik bilan harakat qiling va Sizga ko‘zga ko‘rinmas 

kuchlar yordamgakeladi. 



 

Omadsizlik mumkin bo‘lmaganday faoliyat ko‘rsatsangiz, haqiqatan ham 

xuddi shundaybo‘ladi. 



 

Inson hayotidagi har bir qadam uning miyasida paydo bo‘lgan g‘oyadan 

boshlanadi. 



 

Har qanday yo‘nalishda yangi g‘oyalar o‘ylab topish imkoniyatingiz 

cheksizdir va shuning uchun, ham Sizning potentsialingizcheksizdir. 



 

Inson u ishonishi mumkin bo‘lgan va uning tafakkuri his qila oladigan 

barcha narsalarga erishaoladi. 



 

Dunyoni fikr va ijodiy tafakkur boshqaradi. 



 

Tafakkur dalillardan ko‘ramuhimroqdir. 

---

91 

 



 

Siz maqsadni aniq va ravshan ko‘rib tursangiz hamda unga erishish uchun 

sobitqadamlik  bilan  harakat  qilsangiz,  muvaffaqiyatga  erishishingiz 

tayinbo‘ladi. 



 

Agarda,  Sizning qattiq mehnatingiz uzoq vaqt davomida bekor ketsa va 

natija keltirmasa, demak, Siz nimanidir boshqachaqilyapsiz. 



 

Talofat yoki kasod bo‘lmoq – amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan 

potentsialo‘zgarishdir. 



 

Har qanday muvaffaqiyatsizlikning asosida noto‘g‘ri farazlaryotadi. 



 

Sizning muvaffaqiyatsizliklarga bardosh bera olishingiz - Sizning 

o‘zingizga ishonchingizo‘lchamidir. 



 

Hech qachon, hech bir sharoitda, hech ham taslimbo‘lmang. 



 

Har qanday biznesning asosi – iste‘molchini paydo qilish va uni ushlab 

turishdir. 



 

Foyda - firma o‘z faoliyatini qanday amalga oshirayotganio‘lchamidir. 



 

Foyda -  biznes yurgizishning narxi va kelajakdagibahosidir. 



 

Tashkilot 

–  iste‘molchi  qidirish 

va  uni  ushlab  turishumumiy 

maqsadida birlashgan insonlarguruhidir. 



 

Iste‘molchi har doimhaqdir. 



 

Eng yaxshi xodimlar doimo eng yaxshi kompaniyalardaishlaydilar. 



 

Menejmentning  asosiy  ahamiyati  va  roli  –  iste‘molchilarning  talablarini 

qondirish  maqsadida  inson  resurslariga  qilingan  sarf-  xarajatlardan  iloji 

boricha ko‘proq nafolishdir. 



 

Iste‘molchi doimo o‘z maqsadlari yo‘lida harakat qiladi va eng yaxshi 

narsalarni minimal narxlarda sotib olishgaintiladi. 



 

Iste‘molchilar  talabchan  va  kechirmaydigan  bo‘ladilar,  ular  eng  yaxshi 

xizmat  ko‘rsatuvchi  firmalarni  mukofotlaydilar,  boshqalarga  esa 

xonavayron bo‘lishga imkonberadilar. 

---

92 

 



 

―Sifat‖ tushunchasi o‘ziga mahsulot yoki xizmatni ham, ularning sotish 

usulini ham qamraboladi. 



 

Kompaniyaning  foyda  miqdori  iste‘molchilar  nuqtai-nazaridan  uning 

mahsulotlari/xizmatlarining 

sifat 

darajasi 

qandayligiga 

to‘g‘ri 

proporsionaldir. 



 

Bor narsalar - eskirib borayotgannarsalardir. 



 

Ertagi kun bugungisidan albatta, farqqiladi. 



 

Yashash uchun doimiy yangilanish va rivojlanish absolyutkerakdir. 



 

Kelajakni bashorat qilishning eng yaxshi usuli – uniyaratishdir. 



 

Biznesdagi  har  qanday  ilgari  ketishlar  yangilanish  tufayli,  qandaydir 

yaxshi,  arzon,  tezroq,  original  va  samaraliroq  narsani  bozorga  chiqarish 

natijasida amalgaoshadi. 



 

Har  qanday  biznes  qandaydir  miqdordagi  asosiy  ko‘rsatkichlarga  ega 

bo‘lib,  korxonaning  muvaffaqiyati  yoki  inqirozi  o‘shalar  orqali 

o‘lchanadi. 



 

Har bir inson muvaffaqiyatning kritik ko‘rsatkichlariga ega bo‘lib, uning 

kelajagi xuddi o‘sha ko‘rsatkichlar orqalianiqlanadi. 



 

Erkin  bozor  –  millionlab  insonlarning  talablarini  qondirishning  eng 

samaraliusulidir. 



 

Bozor  qanchalik  darajada  davlat  aralashuvidan  holi  bo‘lsa,  taklif 

etilayotgan  tovarlar  va  xizmatlarning  soni  ham  shunchalik  ko‘p  bo‘ladi 

hamda insonlarning hayoti ham shunchalik yaxshibo‘ladi. 



 

Raqobat  bozorida  g‘olib  bo‘lish  uchun  mahsulot  yoki  xizmat  qandaydir 

raqobat  afzalligiga  yoki  boshqalaridan  keskin  farqqa  ega  bo‘lishi  kerak 

bo‘lib, u boshqa mahsulot va xizmatlardan ijobiy tarzda ajralib tura olishi 

kerak. 



 

Har  qanday  muvaffaqiyatli  reklama  yoki  savdoning  asosi  –  noyob 

taklifdir. 

---

93 

 



 

Kompaniyalar  katta  sotuv  hajmlariga  erishish  uchun  iste‘molchilarning 

konkret  guruhlariga  yoki  tegishli  bozor  segmentlariga  e‘tiborni 

qaratishlarilozim. 



 

Noma‘qul bozorga chiqqan, keraksiz mahsulot yoki xizmat taklif  qilgan 

va maqsadga muvofiq bo‘lmagan usullar bilan ishlayotgan kompaniyalar 

kasodga uchraydilar. 



 

Bozorning 

ideal 

segmenti 

- 

mahsulotingizning 

raqobatbardosh 

xususiyatlari 

eng 

hayotiy 

talablarini 

qondirish 

mo‘ljallangan 

iste‘molchilardaniboratdir. 



 

Agar, 

Siz 

mahsulotingizning 

noyob 

xususiyatlari 

tufayli 

iste`molchilarning  talablarini  maksimal  darajada  qondira  olsangiz 

bozordagi muvaffaqiyatga erishdimdeyavering. 



 

Bozorning  katta  foyda  keltiradigan  segmentida  katta  foyda  keltiradigan 

mahsulot va tovarlar bilan chiqish hamda uni maksimal darajada egallash 

sotuvlardan,  investitsiyalardan  va  aktsiyalardan  maksimal  daromad 

olishnita‘minlaydi. 



 

Bozor  ajoyib  ishni,  ajoyib  tovarni  va  ajoyib  xizmatni  ajoyib 

tarzdamukofotlaydi. 



 

Bozor o‘rtacha bajarilgan ishni, sifati yomon mahsulotni va saviyasi past 

xizmatni qoniqarsiz darajadamukofotlaydi. 



 

Biznesdagi  haqiqiy  yo‘lboshchi  har  qanday  sharoitda  ham  har  bir  inson 

bilan  o‘zaro  munosabatda  rostgo‘ylik,  haqiqatgo‘ylik  va  to‘g‘rilik  bilan 

ishyuritadi. 



 

Oliy  darajadagi  yo‘lboshchi  qiyinchiliklar  va  omadsizliklarga  duch 

kelganda  qat‘iylik  bilan  qarorlar  qabul  qiladi  va  shunga  mos  ravishda 

harakatqiladi. 



 

Yo‘lboshchilar  olamni  o‘zlari  istaganday  emas,  balki  u  qanday  bo‘lsa, 

shundayligicha qabulqiladilar. 



 

Hokimiyatni  shunday  inson  egallaydiki,  u  kerakli  natijalarni  olish  uchun 

---

94 

 

engsamarali usullarni qo‘llayoladi. 



 

Yo‘lboshchilar  ish  boshida  bo‘lishni  juda  ham  istaydilar,  ular  kelajakni 

boshqalardan  ko‘ra  yaxshiroq  ko‘radilar  va  shu  asosda  boshqaruvni 

amalgaoshiradilar. 



 

Haqiqiy yo‘lboshchi har qanday qiyinchilikni yenga olish va har qanday 

maqsadga erisha olishga juda qattiqishonadi. 



 

Yo‘lboshchilar  o‘zlariga  tobe‘  bo‘lgan  insonlarning  talablarini, 

tuyg‘ularni hamda intilishlarini tushunadilar vasezadilar. 



 

Biz yashayotgan dunyoda barcha pulga muxtoj aqlli insonlar va pul topish 

qonunlarini tushungan hamda ularga bo‘ysunishga tayyor turganlar  uchun 

yetarli darajadagi pul miqdorimavjud. 



 

Insonlar  boy  bo‘lishga  qat‘iy  qaror  qilganliklari  tufayligina 

boylikkaerishadilar. 



 

Insonlar  boy  bo‘lishga  qat‘iyatlari  yetmaganliklari  va  sustkashliklari 

tufayligina kambag‘aldirlar. 



 

Pul  insonlarning  mahsulot  va  xizmatlarga  ko‘chirilgan  mehnatining 

boshqa  insonlarning  mahsulot  va  xizmatlariga  almashtirishga  imkon 

beradiganvositachidir. 



 

Pul  insonlarning  mahsulot  va  xizmatlarga  bergan  qiymatining 

o‘lchamidir. 



 

Siz  topayotgan  pul  miqdori  boshqalar  nuqtai-nazaridan  Siz  jamiyatga 

berayotgan foydaningo‘lchamidir. 



 

Pul oqibat, sababemas. 



 

Olayotgan  pulingizning  miqdorini  ko‘paytirish  uchun  bajarayotgan 

ishingizning sifatini oshirishingizkerak. 



 

Pul  ko‘paytirish  uchun  kerak  bo‘lgan  eng  qiymatli  kapital  Sizning  aqliy 

qobiliyatingiz, fizik xususiyatlaringiz va pul topa olish qobiliyatingizdir. 



 

Eng qimmatli resurs - buvaqtdir. 

---

95 

 



 

Vaqt va pulni yo‘qotish yoki investitsiya qilishmumkin. 



 

Pul  va  vaqtdan  foydalanishning  eng  yaxshi  usuli  –  ularni  qo‘shimcha 

mablag‘ topa olish uchun sarflashdir. 



 

Har  qanday  jamiyatdagi  muvaffaqiyatli  insonlar  qarorlar  qabul  qilishda 

uzoq muddatlarni hisobga oladilar. 



 

Mukofot olishni kechiktirish – moliyaviy muvaffaqiyatgarovidir. 



 

Hozirgi  paytda  nimadandir  voz  kechib,  kerakli  ishni  bajarsangiz,  bu 

Sizning kelajakdagi muvaffaqiyatingizgarovidir. 



 

Agar, inson butun hayoti davomida doimiy ravishda o‘z  daromadlarining 

o‘n  foizini  jamg‘arma  sifatida  saqlay  olsa,  u  albatta,  moliyaviy 

mustaqillikkaerishadi. 



 

Sizning moliyaviy kelajagingiz Siz qancha daromad qilayotganingiz bilan 

emas, balki Sizda qancha mablag‘ qolayotgani bilananiqlanadi. 



 

Sarf-xarajatlar doimo daromadga parallel ravishdao‘sadi. 



 

Agar,  Siz  sarf-xarajatlaringiz  daromadga  nisbatan  kamroq  o‘sishini 

ta‘minlay  olsangiz  va  bundan  hosil  bo‘lgan  farqni  jamg‘arsangiz  yoki 

investitsiya  qilsangiz,  bir  qancha  muddatdan  so‘ng  albatta,  moliyaviy 

mustaqillikkaerishasiz. 



 

Moliyaviy  mustaqillik  stulining  to‘rt  oyog‘i  bor  –  harakat,  jamg‘arma, 

sug‘urta vainvestitsiya. 



 

Kutilmagan  hodisalardan  batamom  himoyalangan  bo‘lish  uchun  Siz  

oddiy  xarajatlaringizning  besh-olti  oylik  miqdoriga  teng  likvid 

jamg‘armaga ega bo‘lishingizkerak. 



 

Ko‘zda  tutilmagan  voqea  va  hodisalardan  himoyalanish  hamda  bu 

sharoitlarda  to‘lov  qobiliyatiga  ega  bo‘lish  uchun  Siz  sug‘urta 

qildirishingiz lozim. 



 

Sizning asosiy moliyaviy maqsadingiz shunday miqdordagi kapital yig‘ish 

bo‘lishi  kerakki,  bunda  investitsiyalar  tufayli  olayotgan  foizlaringiz 

---

96 

 

miqdori ishxonada olayotgan pulingiz miqdoridan sezilarli darajada ko‘p 

bo‘lishikerak.