O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

va va unisenlar harakati taqiqlanadi. shuningdek, ikki chekka 
ovozning to‘g‘ri harakati natijasida (bas ravon, soprano sakrama 
harakati bilan) unisonlar hosil bo‘lgan yashirin kvinta va oktava-
lar ham taqiqlanadi. 
22-misol.
4. yashirin kvinta va oktavalar ikki yonma-yon kelgan ovozlar 
orasida hosil bo‘lsa, ularning qo‘llanilishiga ruxsat etiladi.
23-misol.
shuni aytib o‘tish kerakki, kompozitorlar ijodida ko‘pincha 
parallеl oktava va unisonlarni uchratsa bo‘ladi. kompozitor klassik 

---

143
to‘rtovozlik bayoniga qat’iy rioya qilmay, masalaga ijodiy yon-
dashib, erkinlik kasb etadi. ko‘p milliy xalq musiqasida, xususan, 
o‘zbеk musiqasida ikki ovozning parallеl kvintali harakati juda 
kеng qo‘llanilgan, busiz musiqadagi milliylik xususiyati sеzilmay 
qoladi.
5. Xromatik yarim tonliklarga harakat bir ovoz yo‘lida qilinishi 
shart. Aks holda ziddiyat deyiladigan yoqimsiz sado vujudga kela-
di. U xromatik o‘zgargan tovushning bir ovozdan boshqa ovozga 
o‘tishidan kelib chiqadi. 
Topshiriqlar:
1. bеrilgan kuy va bas ovozlarini garmoniyalashtiring.
1.
 
2.
 
3.
 
4.
 
5.
 
2. Davriyaning ikkinchi jumlasini ijod qilib qo‘shib yozib bering.
  

---

144
IX bOb. O‘TKINCHI VA YORDAMCHI