|
S,M
t,c
с
м
,
t,c
2
,
с
м
a
1
0
-1
-2
t,c
0
99
2
2
2
0
2
1
0
0
1
2
)
,
)
,
2
)
,
lim
)
,
,
)
.
t
s
a
E
R
a
D
S
a
C
t
a
В
t
a
A
III
t
Molekulyar fizika va termodinamika bo’limlari bo’yicha test namunalari.
1
2
4 6 5
3
2) Quyidagi munosabatlardan adiabatik jarayonga tegishlisini ko’rsating?
A) PV=const, V) PV
=const, C)
к
W
N
PV
_
D) PV=RT
Ye)
RT
M
m
PV
3)Ushbu munosabatlardan molekula massasini aniqlaydigan munosabatni
ko’rsating?
_
2
)
,
)
)
)
3
к
A
A
M
M
N
A m
В N
N
C n
Д P
nW
N
m
V
v
)
m
E
Elektr va magnitizm bo’limiga doir test namunalari.
1) Quyidagi munosabatlardan nuqtaviy zaryadning maydon kuchlanganligini
ko’rsatin?
q
F
Е
E)
,
cos
E
E
Д)
,
х
-
E
C)
,
r
кq
E
B)
,
0
2
t
d
U
E
2) Ushbu grafiklardan real metallar solishtirma qarshiligini temperaturaga bog’liq
ravishda o’zgarishini ko’rsating?
V,m
3
P,Pa
1)
Quydagi grafikdaizo jarayonlar P,V-
koordinatalar sistemasida tasvirlangan.
Ular orasidan adiabatik jarayonga
tegishli grafikni ko’rsating. А) 1, В)
2,3 С) 4, D) 5,6 Е) 6.
А) 1,2,3, В) 2, С) 3, D) 4, Е) 5
,оm
m
5
4
3
2
1
0
Т
0
100
3) Quyidagi munosabatlardan induksiya E.Yu.K. ifodalovchi kattalikni ko’rsating?
2
1
)
,
)
,
)
(
),
)
Ф
dI
A
A
В
L
C
T
T
Д
t
dt
q
,
Jr
JR
E
)
Optika bo’limiga doir test namunalari.
1) Ushbu chizmadan ikki muhit chegarasida o’tkazilgan normalni ko’rsating?
1
A) 1,2, V)4, S) 5, D)3 Ye) 1,2,3 2
3
n
1
n
2
5
4
2) Quyidagi munosabatlarning qaysi biri sochuvchi linza formulasini ifodalaydi.
F
L
k
f
d
F
R
R
n
Д
F
Д
B
f
d
A
0
2
1
E)
,
1
1
1
Д)
)
1
1
)(
1
(
C)
,
1
)
,
1
1
F
1
)
3) Nisbiylik nazariyasining quyidagi munosabatlarining qaysi biri uzunlikning
tezlikka bog’liqligini ifodalaydi.
A)
2
2
0
0
1
2
0
2
2
1
2
2
1
,
)
,
)
,
)
)
:
1
1
1
t
m
l
l
В t
C m
Д E mc
E
C
Atom va yadro fizikasi bo’limiga doir test namunaalri.
1) Quyidagi munosabatlardan atomning orbita radiusini ifodalovchi munosabatni
ko’rsating?
2
4
4
2
0
2
2
2
2
2
2
2
3
0
0
2
1
4
1
1
1
1
)
,
)
,
)
(
)
)
8
8
)
e
e
n
n
e
h
m e
m e
A r
n
В W
C
R
Д R
m e
h n
n
m
h C
E h
W
W
2) Ushbu munosabatlarning qaysi biri
-yemirilishni ifodalaydi.
4
2
1
0
2
)
,
)
,
)
)
(
(
)
)
,
)
:
A
A
A
A
t
Z
Z
Z
Z
p
n
я
A
X
У
В X
У
C N
N e
Д m
Zm
A Z m
M
E E
mc
3) Elementar zarrachalarni qayd etuvchi asboblarni aniqlang?
1) Spintaroskop 2) Geyger-Myuller scheychigi 3) Vilыon kamerasi
4) Pufakli kamera 5) Fotoemulsiya qatlami.
A) 1-5, V)1,2, S) 3,4, D) 5, Ye) 3-5.
Nazorat savollari.
1. O’quvchilar bilimi va malakasini nazorat qilishning ta’lim jarayonidagi ahami-
yati?
2. O’quvchilar bilimining nazorat qilishning obyektiv va subyektiv usullari deb
nimaga aytiladi?
3. Reyting tizimi, uning maqsadi va vazifalari?
101
4. O’quvchilar bilimini baholashning test usuli uning mohiyati va didaktik ahami-
yati?
5. Test topshiriqlarini tuzishda sistemali yondashuv usuli?
6. Testning validligi (yaroqliligi) qanday aniqlandi?
7. Testni aprobasiyadan o’tkazish usuli?
15-Ma’ruza. O’quvchilarning mustaqil bilim olish-
larini tashkil etish usullari. Iqtidorli va past o’zlashtiruvchi
o’quvchilar bilan ishlash. Fizika to’garagi va kechalarni
uyushtirish uslubiyati.
Reja: O’quvchilarning mustaqil bilim olishlari va uning didaktik
asoslari. Sinfdan tashqari kuzatishlar haqida ma’lumot. Iqtidorli va past
o’zlashtiruvchi talabalar bilan olib boriladigan uslubiy ishlar.
Tayanch iboralar: Mustaqil bilim olish, mustaqil ish.
«Kadrlar tayyorlashning milliy dasturi» va “Ta’lim to’g’risida”gi qonunda
o’quvchilarning mustaqil fikrlash qobiliyatini shakllantirishga keng e’tibor beril-
gan. Bu vazifani amalga oshirish fizika o’qituvchisi zimmasiga tushadi.
Fizikani o’qitish jarayonida o’quvchilarning mustaqil ishini tashkil etish usullari.
O’quvchilarni mustaqil fikrlashga va ijodiy yondashuvga o’rgatish ta’lim
jarayonining eng muhim vazifasi hisoblanadi. Mustaqil bilim olish jarayonini shar-
tli ravishda ikki qismga bo’lishi mumkin. Birinchisi, o’quvchilarni mustaqil rav-
ishda nazariy bilim olishi ya’ni ilmiy dunyoqarashini shakllana borishi hisoblansa,
ikkinchisi olgan nazariy bilim va ko’nikmalarni amalda qo’llash faoliyatini o’z
ichiga oladi. Mustaqil ishsiz o’quvchilar ko’nikma va malakani egallay olmaydilar.
O’quvchilarning mustaqil ishi deganda ularni o’qituvchi ishtirokisiz ammo
o’qituvchi ko’rsatmasi va kuzatuvi ostida olib boriladigan faoliyatlariga aytiladi.
Mustaqil ish jarayonida o’quvchilar muammoni hal etishni eng maqbul yo’lini
izlashga harakat qiladi, ularda ko’nikma malakaga aylana boradi.
O’quvchilarning fizikadan mustaqil ishini quyidagi turlarga ajratish mum-
kin.
1)O’quvchilarni darsliklar, qo’llanmalar va ammobop jurnallar, lug’atlar va
spravochniklar bilan ishlashi.
2) Masala yechish, 3) Amaliy va laboratoriya ishlarini bajarish, 4) Frontal
laboratoriya ishlari, 5) Sxema chizmalar, jadvallar bilan ishlash, 6) o’rtoqlarini
yozma nazorat ishlariga taqriz berish, 7) Konferensiya va seminarlarga tayyorlan-
ish, 8) Demonstrasiya va tajribalar o’tkazish, 9) tabiatga va sanoat korxonalariga
ekskursiyaga borishi.
O’quvchilarning mustaqil ishlarini uch turga bo’lish mumkin:
1)Yangi bilimni egallash, 2) Ko’nikma va malakani egallash, 3) Olgan bilim,
ko’nikma va malakani qo’llay olish. Ushbu mustaqil ishlar o’rtasida ham dialektik
bog’lanish mavjud, ya’ni ularni bir sistemaning elementlari deb qarash lozim.
O’qituvchi o’quvchilarning mustaqil ishlarini tashkil etishda asosiy o’rinni egal-
102
laydi. O’qituvchi o’quvchilarga tavsiya etadigan mustaqil ish mavzusi ularning
bilim darajasiga mos bo’lishi, har bir o’quvchining individual qobiliyatini
e’tiborga olish lozim. O’quvchilarni mustaqil ishini rejalashtirganda o’qituvchi
umumiy didaktik qoidalarga rioya qilishi lozim. Shundagina o’quvchilarning
mustaqil ishi samarali bo’lishi mumkin. O’quvchilarning mustaqil ishi u yoki bu
vazifani mexanik tarzda takrorlashga aylanmasligi, balkim har bir ish ijodiy va
qiziqarli bo’lishi talab etiladi, aks holda o’quvchilarning ijodiy, mustaqil fikrlash
qobilyati rivojlanmay qoladi. Yana bir narsani ta’kidlash joizki, o’quvchilarni had-
dan tashqari mustaqil ishga berilib ketishdan saqlash lozim, aks holda o’quvchi
yangi bilim sohalarini egallashdan, dasturdagi materialni o’zlashtirishdan orqada
qolishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
