O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

Ta’limning onglilik va ijodkorlik tamoyili. 
Ta’limning onglilik tamoyili o’qitish sifati bilan bog’liq. O’quvchilar olgan 
bilim  yuzaki,  mexanik,  yodlab  olish  tarzida  kechsa  u  hyech  qanday  samara 
bermaydi.  Ta’lim  sohasida  milliy  islohatlar  amalga  oshirilayotgan  hozirgi  paytda 
bozor  iqtisodiyotiga  mos  raqobatbardosh,  har  tomonlama  kamol  topgan  yoshlarni 
tarbiyalash har kachongidan ham muhim vazifa xisoblanadi. O’quvchilarni darsga 
ongli ishtirok etishlari bir necha omillarga bog’liq. 
1) O’quv maqsadi (motiv). 
2) O’qitish uslubi. 
3) O’quvchilar psixologiyasi. 
Ta’limning  onglilik  tamoyili  amalga  oshirilgan  taqdirda  o’quvchilarda 
mustaqil fikrlash, ijodkorlik xislatlarini shakllantirishga erishish mumkin. Mustaqil 
fikrlash,  ijodiy  yondashuv  kabi  tushunchalar  tez  o’zgaruvchan  bozor  iqtisodi 
sharoitida yoshlardan talab etilayotgan asosiy vazifa hisoblanadi. 
Ta’limning  ko’rgazmalilik  tamoyili.  Didaktika  tarixiga  nazar  solsak 
ta’limning ko’rgazmalilik tamoyiliga katta  e’tibor berilganligini  guvohi bo’lamiz. 
Ko’rgazmalilik  tamoyili  Ya.A  Komenskiy  tomonidan  kashf  etilgan  deb  aytiladi. 
Ta’limning ko’rgazmaliligiga quyidagicha ta’rif berish mumkin. “Ta’lim mavhum 
tasavvurlar  va  so’zlar  asosida  emas,  balkim  o’quvchi  bevosita  idrok  etadigan 
konkret  obrazlar  orqali  amalga  oshiriladi”.  Ko’rgazmalilik    usuli  turli  yoshdagi 
o’quvchilarda  turlicha  yo’llar  bilan  amalga  oshiriladi.  Fizika  fanini  ko’rgazmali  
usulda  o’qitish  turli  xildagi  O’TV,  zamonaviy  kompyuterlar  vositasida  amalga 
oshiriladi.  Hozirgi  paytda  ko’zga  ko’rinmas  va  tez  kechadigan  fizik  jarayonlarni 
kompyuter orqali modellashtirish ta’lim jarayoniga kirib kelmoqda. Ko’rgazmalilik 
usuli  ta’limning  samaradorligini  oshirishga,  o’quvchilarni  darsga  qiziqish  bilan 
ishtirok  etishlarini  ta’minlab  o’quvchilarni  fizika  fanidan  chukur  va  mustahkam 
bilim  olishlariga  imkoniyat  yaratadi.  Shuni  ham  yoddan  chiqarmaslik  lozimki 
ko’rgazmalilik  usuli  og’zaki  bayon  usuli  bilan  ham-  ohang  olib  borilishi  lozim. 
Didaktikada so’z bilan ko’rgazmalilikni qo’shib olib borishning ikki yo’li mavjud. 
Birinchi  yo’l  o’qituvchi  mavzuni  bayon  etishdan  avval  ko’rsatma  qurollar 
yordamida  hodisani  namoyish  etadi.  Ikkinchi  yul  ko’rgazma  qurol  namoyish 
etishdan  avval  uning  bayoni  beriladi.  Bu  ikkala  usuldan  qaysi  biri  samaraliroq 
hisoblanadi?  Bu  ikkala  usuldan  qaysi  birini  tanlash  dars  mavzusiga  bog’liq, 
birinchi  usulda    muammoli  vaziyat  vujudga  keladi  va  u  o’quvchilar  diqqatini 
oshiradi, dars mavzusini ongli o’zlashtirishiga erishiladi, ikkinchi usulda esa vaqt 
kamroq sarflanadi.