O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi urganch Davlat Universiteti

Ionlarning harakatchanligi

Yuqorida ionlar olib o‘tgan umumiy elektr miqdori

i(CFUCFv)1000

ekanligi ko‘rgan edik. Om qonuniga ko‘ra; I bo‘ladi. Tajriba shartiga binoan YE1V edi. Demak 1000_sCFUCFV va tenglamaning ikki tomonini C ga bo‘lsak va ekanligini xisobga olsak _E(FUFV) ni hosil qilamiz

Kuchli elektrolitlarda va suyultirilgan kuchsiz elektrolitlarda  ligini inobatga olamiz.

Ion tezligi eritmadan o‘tayotgan elektr tokining kuchlanishi (YE) ga va eritma haroratiga to‘g‘ri proporsionaldir. YE1V va t 18⁰S bo‘lganda, cheksiz suyultirilgan eritmadagi ionlar tezligi ionlarning absolyut tezligi deb ataladi va U₀ hamda V₀ bilan belgilanadi. Binobarin,  bo‘lganda _e esa _ bo‘ladi.

Demak, _FU₀FV₀ ilgarigi tenglamalardan

- elektr o‘tkazuvchanlik koeffitsiyenti deyiladi.

Suyultirilgan kuchsiz elektrolit eritmalar uchun bo‘ladi.

Yuqoridagi tenglamaga ionlarning absolyut tezligini qo‘ysak va deb olsak

_ FU₀ , _-FV₀ , ___-

bo‘ladi va bu yerda _, _- lar kation va anion harakatchanligi. Kol’raushning ionlarning mustaqil harakatlanish qonuniga binoan, kuchli elektrolitlar va cheksiz suyultirilgan kuchsiz elektrolit eritmalarning ekvivalent elektr o‘tkazuvchanligi kation va anion harakatchanligi yig‘indisiga teng.

Ba’zan _ , _- larni ionlarning elektr o‘tkazuvchanligi deb ham ataladi.

Ma’lumotnomalardagi ionlarning harakatchanligidan foydalanib cheksiz ekvivalent elektr o‘tkazuvchanligini hisoblash mumkin.

Ionlarning tashish soni va harakatchanligi o‘rtasida quyidagi bog‘lanishlar mavjud:

_ n_  _; _-n_-  _;

Yuqoridagilardan foydalanib, dissotsialanish darajasi va konstantasi orasidagi bog‘lanishni eslasak

yoki

Bu tenglama Ostvaldning suyultirish qonuni deb ataladi va u ekvivalent elektr o‘tkazuvchanlikning konsentratsiyaga bog‘likligini ifodalaydi.

Xulosa

Ionlar zaryadlangan zarralardir. Kationlar va anionlar kabi ikkita asosiy shakl mavjud. Biroq, bu ikkala ion ham elektrolitning o'tkazuvchanligiga hissa qo'shishi mumkin. Qisqacha aytganda, ion harakatchanligi va ion tezligi bu kimyoviy tushunchalar bo'lib, bu ionlarning vosita orqali harakatlanishini tavsiflaydi. Ion harakatchanligi va ion tezligi o'rtasidagi asosiy farq shundaki, ionlarning harakatchanligi ionlarning o'rta muhitga o'tish qobiliyatini belgilaydi, ion tezligi esa ionlarning vosita orqali qanchalik tez harakatlanishini belgilaydi.