O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti xorijiy davlatlarda maktabgacha ta’lim tizimi fanida

Universitet tipidagi o‘quv yurtlar va oliy maktablar
1970 yil 7 iyuldagi qonunga muvofiq oliy o‘quv yurtlar universitet tipidagi o‘quv yurtlar va Oliy maktablarga bo‘linadi. Aslini olganda 7 ta Belgiya universiteti faoliyat yuritadi: Lej davlat universiteti, Monse-Enodagi universitet, Gent davlat universiteti, Bryussel’ Erkin universitet (fransuz va alohida flamand tilida), Lyuven katolik universiteti (fransuz va alohida flamand tilida). Ular qatorida bir nechta xorijiy universitet bo‘limlari (Bryussel’ va Antverpenda), hamda universitetga tenglashtirilgan qator Belgiya oliy o‘quv yurtlari (odatda ular universitet fakul’teti, markaz, birlashma ѐki jamg‘arma nomlariga ega) faoliyat yuritadi.
Oliy o‘quv yurtlarning bir qismi - yuqorida nomlari qayd etilgan hamjamiyatlar hukumatlari byudjetidan moliyalashtiriladigan davlat, ѐki «rasmiy» o‘quv yurtlari hisoblanadi. Boshqalari shaxsiy mablag‘lar hisobidan - xususiy, shaxs ѐki tashkilotlar tomonidan ochilgan va ―mustaqil‖, ―erkin‖ nomlariga ega bo‘lishgan. Ularning aksariyati Belgiyada, an’anaga ko‘ra, ta’limning barcha bosqichlarini, shu jumladan oliy ta’limni, tashkil etish va moliyalashtirishda katta ahamiyatga ega bo‘lgan Rim katolik cherkovi rahbarligida ochilgan. Ba’zi mustaqil o‘quv yurtlar, xususan, katolik universitetlar hamjamiyatlar hukumatlari ko‘magidan foydalanishadi. Bryusseldagi Erkin universitet - Niderland tilida o‘qitiladigan universitet hisoblanadi. Ushbu universitetlar nomlaridagi ―erkin‖ so‘zi ularning mustaqil o‘quv yurti ekanini bildiradi.
Ular erkin ilmiy tadqiqotlar prinsipiga bo‘ysinadi va shiorlari ham bir xil: ―Qorong‘ulikni ilm bilan engish‖. Bryussel’ Erkin universiteti yuqorida qayd etilganidek, 1834 yili tashkil topilgan va ta’lim faqatgina fransuz tilida, 1934 yildan boshlab golland tilida ham olib boriladi. 1970 yili esa Niderland tilida o‘qitiladigan fakul’tetlar Erkin universitetlariga ajratiladi. SHunday bo‘lsada har ikkala universitet o‘zaro hamkorlik dasturini amalga oshiradi. Fakul’tetlari:
- huquq va kriminologiya;
- iqtisodiy, ijtimoiy va siѐsiy fanlar;
- psixologiya va pedagogika;
- tabiiy fanlar;
- tibbiѐt va dorishunoslik;
- filosofiya va filologiya;
- texnik (muhandislik) fanlar;
- jismoniy tarbiya;
- o‘qituvchilarni tayѐrlash fanlararo guruh.
SHuningdek, universitetga tenglashgan o‘quv yurtlar tarkibiga Qirolning harbiy maktabi ham kiradi. Universitet diplomi mavjudligi amaldagi qonunchilikka muvofiq ma’lum davlat mansab, lavozimlarini egallash va jamoat ahamiyatiga ega (advokat, vrach va boshqa) mutaxassisliklar bo‘yicha faoliyat yuritish uchun ruxsat olish uchun kerakdir. Alohida holatlarda Belgiya universitetlari chet elliklarga Belgiyada ishlash huquqiga ega bo‘lmagan diplom berishadi. Universitetda ta’lim olish eng kam muddati 4 yildir, lekin ba’zi mutaxassisliklar bo‘yicha undan ko‘p yil tahsil olishi mumkin.
Universitetdagi o‘qishlar ko‘p pog‘onalidir: universitetda ta’lim olishning har bir davri ѐki sikli universitet ilmiy darajasini olish uchun quyidagi darajalarini olishi bilan tugatiladi: