O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti turizm va Iqtisodiyot fakulteti 181-Turizm guruhi talabasi Salayev Yashinning Turizmda ekskursiya xizmatlarini tashkil qilish fanidan

Faol hayotiy qarashlar– shaxsning jamiyat hayotiga qatnashishidir. Shaxsning hayotiy qarashlari uning jamiyat, mehnat, davlat va xususiy mulkka, boshqa shaxslarga va o‘ziga bo‘lgan munosabatida namoyon bo‘ladi. Shaxsning hayotiy qarashlari faolligini baholashda barcha jamoaviy, mehnat, g‘oyaviy – ommaviy faollik turlari inobatga olinadi. Gidni ijobiy tavsiflovchi bilimi, malakasi, ko‘nikmasi eng avvalo, unga topshirilgan ishni bajara olishi qobiliyatiga asoslangandir. Gidlarni o‘qitish jarayonida uslubchilar ularning yangi ekskursiya mavzusini tayyorlashi, referat yozishi, kurslarda ma’ruza o‘qishi, marshrutlarda ekskursiya o‘tkazishi, uslubiy yo‘riqlarni tanlashi kabi ishlarni qila olishi uchun zaruriy qobiliyatlari mavjudligini inobatga olishadi. Gidning asosiy faoliyati ekskursiya xizmatini tayyorlash va o‘tkazishdir.

Ekskursiya xizmati tayyorlash 3 qismga bo‘linadi:

1. Individual matnni tayyorlash;

2. Metodik ishlanma talablarini eslab olish;

3. Marshrutni yodda tutish.

Ekskursiya xizmatiga tayyorgarlik ko‘rish jarayonida gid o‘z-o‘zini tekshirishi uchun taxminan quyidagi savollarga javob izlaydi: Ob’ekt oldida mavzuning rejalarini yoritishda hikoyani nimadan boshlayman? Qanday qilib ko‘rish orqali rekonstruksiyalash usulini yaxshiroq qo‘llashim mumkin? Gid mavzuni qay darajada o‘zlashtirib olganidan qat’iy nazar, u har safar tayyorgarlik ko‘radi. Tayyorgarlik bosqichining muvaffaqiyati gid shaxsiyatining individual xususiyatlariga, ya’ni zaruriy ishlarni bajarishdagi tezkorlik va tashkilotchilik

qobiliyatiga bog‘liq. «Tayyorgarlik» tushunchasiga ruhiy tayyorgarlik ham kiradi.

Bunda o‘z bilimiga ishonish, ya’ni ekskursiya xizmatini yuqori saviyada o‘tkazishiga, ekskursantlar ko‘rganidan va eshitganidan mamnun, xursand bo‘lishiga ishonchidir.

Har bir pedagogda xos bo‘lgani kabi gidga ham 4 turdagi qobiliyat xosdir:

• 
  konstruktivlik
  
• 
  tashkilotchilik
  
• 
  kommunikativlik
  
• 
  tahlil qilish.
  

Konstruktivlikqobiliyati ekskursiya xizmati ma’lumotlarini tanlash va to‘g‘ri

rasmiylashtirish, uni tushunarli va ishonchli yetkazish, zaruriy hollarda ekskursiya rejasini, uslubiy yo‘riqlardan foydalanish tartibini qayta ko‘ra olish kabilarda o‘z ifodasini topadi va gid fikrlash qobiliyatining asosi hisoblanadi.

Tashkilotchilikqobiliyati ekskursiya guruhini boshqara olish, ularning e’tiborini kerakli ob’ektga yo‘naltirish, turistlar va ekskursantlar uchun tasdiqlangan dasturlardagi xizmatlarning bajarilishida o‘z ifodasini topadi.