|
B. Klub qismining xonalari
Klub qismining xonalari quyidagilardan iborat:
- va’zxona va to’garaklar xonalari;
- dam olish xonalari;
- kutubxona xizmatidagi xonalar.
Va’z va to’garaklar guruhi quyidagilardan iborat: zal – auditoriya estradasi bilan; - auditoriya oldidagi kino quyiladigan kuluarlar, to’garaklar ishlaydigan xonalar (xor, raqs, orkestr, tasviriy san’at, drama, texnika, siyosiy, malakani oshirish va boshqa to’garaklar); kinolaboratoriya: repetitsiya zali. Dam olish guruhi – raqs zali. Stol tennisi o’ynaladigan xonalar, billiardxona, mehmonxona, tamaddixona.
Kutubxona guruhi kitoblar uyga beriladigan xona, kitoblarni saqlaydigan xona, mutolaa xonasi va boshqalar.
V. Yordamchi va ma’muriy-xo’jalik xonalari
Yordamchi va ma’muriy-xo’jalik xonalari quyidagilardan tashkil topadi: vestibyul garderob, chekish xonalari, ma’mur xonasi, metodik xona, xo’jalik omborlari.
Klub binosini boshqa muassasalar bilan birlashtirish.
Klublarning tipik variantlardan biri, bu – ko’p funktsiyali klub markazi, ya’ni klub binosining boshqa turdagi bir yoki bir nechta muassasalar (kahvaxona, sport zali, raqs zali, muzey va boshqalar) bilan birlashgan variantidir.
Bu holda muassasalarning ish dasturlari har tomonlama boy va rang-barang bo’lishi tabiiy. Ammo shuni hisobga olish kerakki, muassasalar bir-birlari bilan yaxshi bog’langan bo’lishi, har birining ham birgalikda, ham alohida ish olib borishiga imkoniyat yaratilishi lozim.
Klublarning tiplari
Odatda klub binolari aholi o‘ratasida keng miqyosida madaniy-ma’rifiy ishlarni olib borish uchun mo‘ljallanadi. Shu bilan birga, aholining barcha tabaqalarini birlashtiruvchi, bir-biriga yaqinlashtiruvchi ahamiyatga ega bo‘lishligi uchun ham qishloq va shahar aholi markazlarida asosiy bino bo‘lib dominant vazifasini ham bajaradi.
O‘rganilgan normativ hujjatlarga asosan klublar o‘zining joylashishiga va sig’imiga qarab tipga bo‘linadi:
Klublarning tiplari
|
Qurilish joyi
|
Tomoshabin qismining sig’imi (o‘rindlar)
|
Tomoshabin qismining soni Klubning sig’imga nisbati
|
1. Qishloq klubi
|
Qishloq ishlab chiqarish hududida, aholi yashash joyida
|
150-400
|
1:02-1:0,25
|
2. Qishloq
madaniyat uyi
|
Aholi yashash punkti markazida
|
300-700
|
1:03-1:04
|
3. Tuman madaniyat uyi
|
Tuman ma’muriy markazi, aholi yashash joyida
|
500-800
|
1:0,7-1:0,8
|
4. Shahar klubi
|
Shahardagi tumanlar markazini birlashtiradi
|
300-700
|
1:0,6- 1:0,7
|
5. Shahar
madaniyat uyi
|
Shaharning jamoat markazi
|
500-1000
|
1:0,9- 1:1
|
Hozirgi vaqtda eng diqqatga sazovor bo‘lgan klub turlari asosan ikki qismdan iborat bo‘lib, biri - ommaviy ko‘ngilochar qismi va ikkinchi qismi to‘garaklarni olib borishga mo‘ljallanadi.
Bulardan tashqari, klublar ham mavjud yoshlar klubi, bolalar, shaxmat, aeroklub, adabiyotchilar klubi kabi maxsus turlari ham bor.
Klublarni odatda maxsus topshiriqqa asosan tomosha qismining sig‘imi, klub kismi QMQ normalari asosida loyihalanadi. Qishloq sharoitidan kelib chiqqan holda klub tarkibiga boshqa turdagi xonalarni ham kiritish mumkin.
Klublarning barcha tiplari o‘zining funksiyasiga qarab uchta asosiy guruhlarga bo‘linadi:
Tomoshabin qismi xonalari; klub qsmi xonalari; xizmat ko‘rsatuvchi va ma’muriy -xo‘jalik xonalari.
A. Tomoshabin qismi klub binosida turli xildagi ommaviy, ma’naviy, ma’rifiy ishlarni olib borishga va dam olishga mo‘ljallanadi. Buning o‘zi uch guruhdan – tomoshabin guruhi, namoyish guruhi hamda komplekslardan iborat bo‘ladi:
tomoshabin guruhiga kompleksiga, tomosha zali, foye va tamaddixona bilan vestibyul, anjomlar saqlash, xizmatchi xonasi bilan;
namoyish guruhi kompleksiga - uyni maydonchasi, xizmatchi xona, kinoapparat xonalari kiradi;
sahna qismi klubning qaysi tipiga ko‘ra qurilganiga qarab QMQ asosida tanlandi.
1 va 2 tipdagi klublarda vestibyul klub qismi uchun ham tomoshabin qismi uchun ham.
B. Klub qismining xonalari — uchta guruhga bo‘linadi:
to‘garaklar va ma’ruzalar xonasi;
dam olish xonalari;
kutubxonaga xizmat qiluvchi xonalardan iborat;
Ma’ruza va to‘garak guruhidagi xonalar - zap va auditoriya, to‘garaklarga mo‘ljallangan 2-3 xona va hokazo;
Dam olish xonasi - raqs zali, stol tennisi o‘ynaydigan xona, billiard stoli, tamaddixona - bufetdan iborat;
Qishloq va shahar aholisi uchun kutubxona -qiroatxona, kitoblarni saqlash xonasi va xodimlar xonasidan iborat.
D. Xizmatchilar va ma’muriy - xo‘jalik xonalari: - vestibyul, garderob, hojatxonalar, ma’muriyat xonalari, uslubiyat va xo‘jalik omborlari xonalari kiradi.
Qishloq klublari ham huddi boshqa binolar kabi boshqa muassasalar bilan birlashtirish imkoniyatiga ega.
Masalan: - klubning mahalla guzari bilan kinoteatr, sport zali, muzey yoki ko‘rgazma zallari va boshqalar. Bu holda muassasalarning ishlash dasturi ham har tomonlama boy va rang-barang bo‘ladi.
Ammo shuni hisobga olish kerakki, muassasalar bir-biri bilan yaxshi bog‘langan bo‘lishi, har birining ham birgalikda, ham alohida ishlash imkoniyati yaratylishi lozim.
Klublarning arxitekturaviy - fazoviy, kompozitsion yechimi. Klub aholi punktining katta – kichikligiga qarab binolar kompozitsiyasi ikki turga bo‘linadi: markazlashgan (qismlarga ajratilgan) bir butun holatda va binolar tarkibi tarqoq holatda. Bir butun fazoviy strukturaga ega bo‘lgani funksional jihatdan erkin holda rejalashtirishga, klub qismlarini markazlashgan holatda idrok qilish imkoniyatiga ega. Uning arxitekturaviy - fazoviy kompozitsiyasi o‘zining funksiyasi jihatdan boshka binolardan ajralib turishi shart.
Tarqoq holdagi kompozitsiya ayrim funksional bloklardan tashkil topgan holda uning arxitekturaviy - fazoviy yechimi ham umumiy kompozitsiyaga bo‘ysungan holda yaratiladi. Shu bilan birga, qishloq markazidagi eng muhtasham bino bo‘lishligini taqozo etadi. Asosiy loyihaviy rejalashtirish yechimining kompozitsiyasi frontal, perpendikulyar, burchakli va markazlashgan yechimda bo‘lishi mumkin.
Yoyiq kompozitsiyaga pavilionlarning blokli usulda alohida joylashuvi kiradi.
Klub binosi 4 - iklim sharoitigi hisobga olgan holatda loyihalanishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
