Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “Oʻzbek tilshunosligi” kafedrasi

4. Seminar mashg‘ulotlari

№	Seminar mashg‘uloti mavzulari	Mavzuning mazmuni	Sоatlar hajmi
		3-semestr
1	Sheva, dialekt, lahjalarning xususiyatlari, ularni o‘rganish metodlari	1.Dialektologiya fani haqida umumiy ma’lumot. 2. Sheva, lahja va dialekt tushunchalari. 3. O‘zbek xalq shevalari leksikasi materiallarini o‘rganish usullari.	2
2	Dialektlarni tadqiq qilish usullari	1. Qiyosiy-tarixiy tekshirish metodlari 2. Tasviriy va savol-javob metodi 3. Areal o‘rganish metodi	2
3	O‘zbek shevalarining o‘rganilishi tarixi	1. Shevalarni o‘rganish tarixidan 2. O‘zbek shevalarini o‘rganishda rus-yevropa olimlarining xizmatlari 3. Shevalarimizni o‘rgangan o‘zbek olimlarining tadqiqotlari haqida	2
4	O‘zbek shevalari-ning fonetikasi, uning hozirgi o‘zbek adabiy tiliga muno-sabati	1. Qipchoq shevalaridagi fonetik qonuniyatlar 2. O‘g‘uz shevalaridagi fonetik qonuniyatlar 3. Qarluq shevalaridagi fonetik qonuniyatlar	2

J A M I 8 soat
Seminar mashg‘ulotlarini tashkil qilishda tavsiya etilgan ilmiy muammo yoki masala yuzasidan talabalarga avvaldan tuzilgan mavzular rejasiga muvofiq adabiyotlar ro‘yxati beriladi. Seminar mashg‘ulotlariga ko‘proq nazariy muammolar olib chiqilishi maqsadga muvofiqdir.
Talabalar seminar mashg‘ulotlarida fanning turli davrlarda yaratilgan asarlarning lisoniy xususiyatlarini o‘rganadilar, shu soha bo‘yicha nazariy va amaliy ma’lumotlarga ega bo‘ladilar.


5. Mustaqil ta’lim mashg‘ulotlari

№	Mustaqil ta’lim mavzulari	Ajratilgan soat
1	O‘zbek shevalarining o‘rganilishi tarixi	2
2	Shevalarni tadqiq qilish usullari	2
3	O‘zbek shevalari tasnifi	2
4	Professor Y^e.D.Polivanov tasnifi	2
5	Professor V.V.Reshetov tasnifi	2
6	Transkripsiya va uning turlari	2
7	Transkripsiyani o‘zlashtirish va sheva materiallarini matnlar shaklida yozish	2
8	O‘zbek shevalarida undosh va unlilar tasnifi	4
9	Shevalarda fonetik hodisalar.	2
10	Shevaga oid matnlarning leksik xususiyatlari	4
11	Shevaga xos so‘zlarning mavzuiy guruhlari	4
12	Ma’lum bir sheva lug‘atini tayyorlash	2
13	Shevalararo moslik (variant) masalasi	4
14	Sheva oid matnlarning morfologik xususiyatlari	2
15	Shevalarda fe’lning kategorial va nokategorial shakllari	2
16	Sheva oid matnlarning sintaktik xususiyatlari	4
17	O‘zbek tilining qarluq-chigil-uyg‘ur lahjasiga xos xususiyatlari	4
18	O‘zbek tilining qipchoq lahjasiga xos xususiyatlar	2
19	O‘zbek tilining o‘g‘uz lahjasiga xos xususiyatlar	2
20	Areal lingvistikaning o‘zbek tilshunosligidagi o‘rni	2
21	Adabiy til va dialekt muammosi	4
22	Lug‘at tuzish prinsiplari	4
23	Shevalar bo‘yicha tuzilgan lug‘atlar haqida	4
24	Dialektal frazeologizmlar va shevalarda onomastik birliklar lug‘atlarini tuzish	4
25	O‘zbek shevalarida mustaqil so‘zlar	4
26	O‘zbek shevalarida yordamchi so‘zlar	2
27	O‘zbek shevalarida alohida turkum so‘zlari	4
28	Qarluq shevalarining xususiyatlari.	4
29	Qipchoq shevalarining xususiyatlari	2
30	O‘g‘uz shevalarining xususiyatlari.	4
31	O‘zbek shevalarini hududiy o‘rganish	4
32	Hududiy o‘rganish sohasidagi tadqiqotlar	4
33	Areal o‘rganish bo‘yicha ish olib borgan olimlarning faoliyati haqida	4

JAMI: 102 soat
Talabalar auditoriyada olgan nazariy bilimlarini mustahkamlash va ko‘nikma hosil qilish uchun mustaqil ta’lim tizimiga asoslanib, fanga berkitilgan mutaxassislar rahbarligida mustaqil ish bajaradilar.
Bunda ular o‘tilgan mavzularni tahlil va talqin etadilar; qo‘shimcha adabiyotlar hamda internet saytlaridan foydalanib, referatlar va ilmiy ma’ruzalar tayyorlaydilar, amaliy va seminar mashg‘ulotlari mavzusiga doir uy vazifalarini bajaradilar, ko‘rgazmali qurollar va slaydlar tayyorlaydilar.


5. TALABA BILIMINI BAHOLASH
I. O‘QUV SOATLARI
Ushbu fan 1 semestr davomida o‘qitiladi va o‘quv soatlari quyidagicha:

Semestr	Haftalar soni	Ma’ruza	Amaliy	Seminar	Tajriba	Jami auditoriya soati	Mustaqil ta’lim
5	15	4	8	8	-	20	102

II. NAZORAT TURLARI
5-SEMESTR:
1.1. Ushbu semestrda fandan talabalar bilimini nazorat qilish oraliq va Yakuniy nazorat turlarini o‘tkazish orqali amalga oshiriladi.
1.2. Oraliq nazorat talabaning bilim va amaliy ko‘nikmalarini baholash maqsadida o‘quv mashg‘ulotlari davomida 1 marta o‘tkaziladi.
1.3. Talabaning amaliy (yoki bo‘lsa seminar xam) laboratoriya mashg‘ulotlari va mustaqil ta’lim topshiriqlarini bajarishi, shuningdek uning ushbu mashg‘ulotlardagi faolligi fan o‘qituvchisi tomonidan baholab boriladi. Baholash III bo‘limda nazarda tutilgan mezonlar asosida quyidagi sonda amalga oshiriladi:

Mashg‘ulot turi	Baxolashlar soni	Masofaviy topshirganda
Amaliy	2 marta	dl.urdu.uz dagi fanda 2 ta “Amaliy topshiriq” elementiga topshiriq natijalarini qistiradi
Seminar	2 marta	dl.urdu.uz dagi fanda 2 ta “Amaliy topshiriq” elementiga topshiriq natijalarini qistiradi
Mustaqil ta’lim	1 marta (referat)	dl.urdu.uz dagi fanda mustaqil ish natijasini belgilangan muddatgacha tizimning “Mustaqil ish topshiriqi” bo‘limiga qistiradi

1.4. Talabani oraliq nazorat turi bo‘yicha baholashda dl.urdu.uz da 30 ta test savoliga deb javobi baxosi (III bo‘limda nazarda tutilgan mezonlar asosida) hamda uning o‘quv mashg‘ulotlari davomida olgan baholari xisobga olinib umumlashtiriladi.

1.5. Yakuniy nazorat turi semestr yakunida ushbu fan bo‘yicha talabaning nazariy bilim va amaliy ko‘nikmalarini o‘zlashtirish darajasini aniqlash maqsadida (III bo‘limda nazarda tutilgan mezonlar) dl.urdu.uz da 30 ta test savoliga javob berish shaklida o‘tkaziladi.
Yakuniy nazorat turini o‘tkazish ushbu shakli kafedra tomonidan belgilangan.

III. TALABALAR BILIMINI BAHOLASH MEZONLARI
Talabalarning bilimi quyidagi mezonlar asosida:
talaba mustaqil xulosa va qaror qabul qiladi, ijodiy fikrlay oladi, mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda — 5 (a’lo) baho;
talaba mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatni tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda — 4 (yaxshi) baho;
talaba olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatni tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda — 3 (qoniqarli) baho;
talaba fan dasturini o‘zlashtirmagan, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunmaydi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega emas deb topilganda — 2 (qoniqarsiz) baho bilan baholanadi.