O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent Moliya instituti

Sug‘urta ekspertizasi 
- asoslangan xulosa berish maqsadida sug‗urta risklarni, 
sug‗urta ob‘ektlarni va sug‗urta xodisalarni asosiy xususiyatlarini maxsus bilimlar 
asosida o‗rganib chiqish. 
Sug‘urta qaltisligi 
-
taxmin qilingan voqea bo‗lib, ana shu voqea yuz 
berishdan ehtiyot shart sug‗urta qilish amalga oshiriladi
.
Sug‘urta qoplamasi
- mulkiy sug‗urtada va sug‗urtalanuvchining uchinchi 
shaxs oldida fuqarolik javobgarligini sug‗urtasida zararni qoplash uchun sug‗urta 
fondidan to‗lanadigan pul mablag‗i. Sug‗urta qoplamasi sug‗urta summasiga teng 
yoki undan kam bo‗lishi mumkin. Sug‗urta hodisasi ro‗y berganlik xolati va shakli 
bo‗yicha adjaster yoki avariya komissarining xulosasi sug‗urta kompaniyasi 
tomonidan sug‗urta qoplamasi to‗lanishida asos bo‗lib xizmat qiladi. 
Sug‘urta qoplamasi limiti
- sug‗urta kompaniyasining filiali, bo‗limi, shu‘ba 
korxonasi tomonidan bitta sug‗urta hodisasi bo‗yicha mustaqil to‗lanadigan 
sug‗urta qoplamasining eng yuqori miqdori. Bu miqdorni sug‗urta kompaniyasi 
boshqaruvi joylardagi sug‗urta summasining zararlilik darajasidan, kadrlarning 
malakasidan va boshqa omillardan kelib chiqqan holda belgilaydi. 
Sug‘urta huquqi
- sug‗urtalovchilar, sug‗urtalanuvchilar va ular o‗rtasidagi 
vositachilarning hatti-harakati qoidalari yig‗indisi. Sug‗urta xuquqi qonun va 
qonun xujjatlarida o‗z aksini topadi. Sug‗urta huquqi moliyaviy huquqning bir 
qismi hisoblanadi. 
Sug‘urta hodisasi
- stixiyali, tabiiy yoki oldindan ko‗rib bo‗lmaydigan 
voqea-hodisalarning amalda yuz berishi. Sug‗urta hodisasi yuzaga kelgan zarar 
sug‗urta kompaniyasi tomonidan shartnomaga muvofiq qoplanadi. Mulkiy 
sug‗urtada sug‗urta hodisasi deyilganda, stixiyali hodisalar, yong‗in, avariya, 
portlash, zilzila, dovul va boshqalar tushuniladi. SHaxsiy sug‗urtada esa sug‗urta 
hodisasiga fuqarolarning ma‘lum bir muddatgacha yashashi, ularning xayotida 
baxtsiz hodisalarning ro‗y berishi yoki o‗limi kiradi. Xalqaro amaliyotda sug‗urta 
hodisasi ba‘zan «fors-major» deb yuritiladi. 

---

363