O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent Moliya instituti

Sug‘urta ob’ekti
- shaxsiy sug‗urtada fuqarolarning hayoti, sog‗ligi, mehnat 
qobiliyati: mulkiy sug‗urtada binolar, qurilmalar, transport vositalari, uy-joy mulki, 
tashiladigan yuklar va boshqa moddiy boyliklarni saqlash bilan bog‗liq mulkiy 
manfaatlar; jismoniy yoki yuridik shaxsning o‗z hatti-harakati bilan uning shaxsga 
zarar keltirish fuqarolik mas‘uliyati - mas‘uliyatni sug‗urtalashda sug‗urta 
ob‘ektlari bo‗lib hisoblanadi. Riskni baholash maqsadida sug‗urta ob‘ekti sug‗urta 
kompaniyasining mutaxassislari tomonidan ekspertiza qilinishi mumkin. 
Sug‘urta polisi 
- sug‗urta shartnomasi tuzilganlik faktini tasdiqlovchi xujjat. 
Sug‗urta polisida quyidagi rekvizitlar bo‗lishi shart: sug‗urta kompaniyasining 
yuridik manzili, sug‗urtalanuvchining nomi, sug‗urta ob‘ekti, sug‗urta 
mukofotining miqdori, shartnomaning amal qilish muddati. Sug‗urta qoplamasini 
to‗lashda sug‗urtalanuvchi sug‗urta polisini sug‗urta kompaniyasiga taqdim etishi 
zarur. 
Sug‘urta portfeli
-sug‗urta kompaniyasiga kelib tushgan sug‗urta 
mukofotlarining 
yig‗indisi. 
Sug‗urtalangan 
ob‘ektlar 
soni, 
sug‗urta 
shartnomalarining miqdori ham sug‗urta portfeli tushunchasini anglatadi. CHet 

---

361 
mamlakatlar sug‗urta amaliyotida ushbu ibora ishlab topilgan sug‗urta 
mukofotining hajmi tushunchasiga to‗g‗ri keladi. 
Sug‘urta puli 
- sug‗urta majburiyatini bajarish hamda sug‗urta 
operatsiyalarini moliyaviy barqarorligini ta‘minlash maqsadida yuridik shaxs 
maqomiga ega bo‗lmasdan o‗zaro kelishgan holda bir qancha sug‗urta 
kompaniyalarining ixtiyoriy uyushmasi. Sug‗urta puli, asosan, xavfli, yirik 
ob‘ektlarni sug‗urtalash maqsadida tashkil etiladi. Har qaysi kompaniya o‗z 
sug‗urtalangan riskni pulga beradi va buning uchun, pul orqali yig‗ilgan sug‗urta 
mukofotlarining bir qismini oladi. Olingan sug‗urta mukofotlari hajmida sug‗urta 
koplamasini to‗lash bo‗yicha javobgarlikni o‗z zimmalariga oladi. Xorijiy 
mamlakatlarda aviatsiya, atom, xarbiy risklarni sug‗urtalash uchun sug‗urta puli 
tashkil etilgan.