O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent temir yo'l muhandislari instituti

*- Yurak fibrillyatsiyasining chegarasi.
Kishi tanasidan o’tayotgan tok qiymati.


I_odam= U_zanjir/ R_odam А (7.1)

Bu erda R_odam- odam tanasi qarshiligi, Om.

U_zanjir- zanjirdagi kuchlanish, V.
Kuchlanish.
Аgar xavfli deb kishi o’zi ajrala olish tokini hisoblasak, unda xavfli kuchlanish, 40 dan 200 V gacha, ayniqsa, 40 dan 100 V gacha diapazonda deb hisoblanadi.
Xavfsiz kuchlanish miqdori quruq xonalar uchun 40 V gacha , nam xonalar uchun 12 V gacha. Shuning uchun barcha tok bilan ishlaydigan qo’l asboblari 36 v ga mo’ljallangan bo’ladi. ⁸



7.1-rasm.
Tokli sim uzilib erga tushganda yoki biror bir tok mavjud uskunadan tok erga o’tib ketganda, shu atrofda 15-20 m masofada erda tokli maydon hosil bo’ladi. Shu maydonga kirib qolgan kishi oyoqlari orasida qadam kuchlanishi (R 0,8m) paydo bo’ladi, bu esa xavfli.
Tokning turi va chastotasi.Ishlab chiqarish chastotasidagi (50 Gts) o’zgaruvchan tok kishining asab sistemasiga kuchli ta`sir ko’rsatadi va mushaklarni qisqartiradi. Shuning uchun kishi tokli qismlarga tegib ketsa (tok kuchi 0,02 А) mustaqil ulardan ajralib chiqolmaydi. Chastotaning ortishi bilan tokning xavfli ta`siri kamayib boradi. Lekin bu pasayish 1000 Gts gacha davom etadi. Chastotasi 50 Gts va 500 Gts bo’lgan tok bir xil xavflidir.
Tokning yo’li. Bunda elektr tokining kishi tanasidan o’tish yo’li tushuniladi. Bu jarohatlanihsda muhim rol o’ynaydi. Organizmda tokning o’tish yo’li quyidagicha bo’lishi mumkin.



7.2-rasm. Qo’ldan-qo’lga

7.3-rasm. Qo’ldan- oyoqqa
Tok tanadan eng qisqa yo’l bilan o’tadi degan fikr noto’g’ridir. Har xil a`zolarning tokka qarshiligi har xildir. Bunda eng muhimi umumiy tokning necha foizi yurakdan o’tishidadir. Masalan:
Qo’ldan-qo’lga o’tganda yurakdan 3,3%
Chap qo’ldan oyoqqa o’tganda yurakdan 3,7 %
O’ng qo’ldan oyoqqa o’tganda yurakdan 6,7 %
Oyoqdan-oyoqqa o’tganda yurakdan 0,4 % tok o’tadi.