O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti «Kasbiy ta’lim» kafedrasi

Ikki tomonlama aloqa
ikki yo‘nalishda, ya’ni, o‘qituvchining o‘quvchiga 
nisbatan ko‘rsatadigan ta’siri (to‘g‘ri aloqa) hamda o‘quvchining o‘qituvchiga 
nisbatan munosabati (teskari aloqa) tarzda tishkil etiladi. 
Tarbiyaning texnologiyasi g‘oyasiga muvofiq endilikda o‘quvchi tarbiya 
jarayonining ob’ektigina bo‘lib qolmasdan, sub’ektiv sifatida ham faoliyat ko‘rsatadi. 
SHuning uchun o‘qituvchi o‘quvchining ichki imkoniyatlari, unga nisbatan 
bo‘layotgan tashqi ta’sirlar, axborot manbalarini inobatga olishi zarur. Agarda, 
mazkur talab unutilsa, shaxsni tarbiyalash qiyinlashadi yoki barcha urinishlar 
samarasiz yakunlanadi. 
Mana shundan tarbiya jarayonining yana bir muhim xususiyati – 
tarbiyada 
qarama-qarshiliklarning mavjudligi 
kelib chiqadi. Qarama-qarshilik o‘quvchilarda 
o‘z tushunchalariga muvofiq paydo bo‘lgan dastlabki sifatlar o‘rtasida yoki 
o‘quvchilarga qo‘yiladigan talablar bilan ularni bajarish imkoniyatlari o‘rtasida 
ziddiyatlarning kelib chiqishi uchun zamin yaratadi. 
Bundan tashqari, bu qarama-qarshiliklar ko‘pincha bolaning ongi bilan xulqi 
bir-biriga muvofiq bo‘lmasligidan, o‘qituvchi va tarbiyachilarning o‘quvchilar yosh 
va shaxsiy psixologik xususiyatlari (fe’l-atvori, xarakteri, qiziqishlari, jismoniy, ruhiy 
va fiziologik sog‘lomligi)ni yaxshi bilmasligi oqibatida kelib chiqadi. 

---

155 
1. 12-mavzu. KASB PEDAGOGIKASIDA TARBIYA JARAYONI, 
MOHIYATI VA MAZMUNI 
REJA: 
1.
 
Tarbiya haqida tushuncha 
2.
 
Tarbiya maqsadi va vazifalari 
 
3.
 
Tarbiya qonuniyatlari
 
4.
 
Tarbiya shakllari va ularning mazmuni
 
5.