O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

Davlatning iqtisodiy manfaatlariga yetkazilgan zarar summasi 
undiriladigan tegishli davlat organlari
Moliya vazirligi - ajratilgan byudjet yoki byudjetdan tashqari maqsadli jam 
g‗armalarning noqonuniy sarflangan mablag‗lari undirilishini ta‘minlash 
bobida 
qonun hujjatlari bilan Hisob palatasining tekshirishlari davomida 
aniqlanadigan zararni undirish vakolat doirasiga kiritilgan boshqa davlat 
organlari 
O‗zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari 
maqsadli jamg‗armalarning ijrochi direksiyalari - ajratilgan budjetdan 
tashqari maqsadli jamg‗armalarning noqonuniy sarflangan mablag‗lari 
undirilishini ta‘minlash bobida 
Davlat soliq q o‗mitasi - Davlat byudjeti va byudjetdan tashqari maqsadli jam 
g‗armalarga to‘lanishi kerak bo‘lgan soliqlar va majburiy to‘lovlar 
undirilishini ta‘minlash bobida 

---

311 
-
davlat aktivlari shakllantirilishini, ulardan samarali va maqsadli foydala-
nilishini tekshirish;
-
daromad keltiruvchi tarmoqlar korxonalari faoliyatini byudjet tizimi 
byudjetlariga qo‗shimcha tushumlar zaxiralarini aniqlashga yo‗naltirilgan tahlil va 
nazorat qilish;
-
O‗zbekiston Respublikasining Tiklanish va taraqqiyot jamg‗armasi, 
O‗zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi Davlat ehtiyojlari uchun xarid 
qilinadigan qishloq xo‗jaligi mahsulotlari uchun hisob-kitoblar jamg‗armasi, 
Qishloqlarni qishloq xo‗jalik texnikasi bilan ta‘minlashni davlat tomonidan 
rag‗batlantirish jamg‗armasi va boshqa belgilangan tartibda tashkil etilgan jamg‗ar-
malarning mablag‗lari tushumi va daromadlarining shakllantirilishi, ularning 
mablag‗laridan maqsadli va samarali foydalanilishi yuzasidan tahlil va nazorat qilish;
-
valyuta, eksport va import operatsiyalari o‗tkazishning qonuniyligini, 
shuningdek byudjet tizimi byudjetlariga tovarlar (ishlar, xizmatlar) eksporti va 
importidan majburiy to‗lovlar bo‗yicha mablag‗lar tushumini nazorat qilish;
-
mamlakat oltin-valyuta zaxiralarining o‗rni qayta to‗ldirilishi va ular bilan 
amalga oshiriladigan operatsiyalar ustidan nazorat qilish;
-
ichki va tashqi aktivlarni boshqarish bo‗yicha hisobotlar va balans hisob-
kitoblarini tahlil qilish, mablag‗lar va oltin-valyuta zaxiralarini chet el banklariga va 
boshqa banklarga joylashtirish hamda qayta joylashtirishning asosli va samarali 
ekanligini nazorat qilish; 
-
davlat qarzini boshqarish samaradorligini tahlil qilish, unga o‗z vaqtida 
xizmat ko‗rsatilishi ustidan nazorat qilish, O‗zbekiston Respublikasi nomidan yoki 
uning kafolati ostida jalb qilingan chet el kreditlari mablag‗laridan samarali 
foydalanish masalalari bo‗yicha predmetli tekshiruvlar tashkil etish; 
-
davlat mulki realizatsiya qilinishi bilan bog‗liq masalalarni tahlil qilish va 
ular bo‗yicha nazoratni ta‘minlash;
-
byudjet tizimi byudjetlari mablag‗laridan maqsadli va samarali foydala-
nilishi ustidan nazorat qilishga doir vazifalar moliya organlari, shu jumladan g‗azna-
chilik bo‗linmalari tomonidan bajarilishi samaradorligini tahlil qilish;
-
davlat mulki ulushi bo‗lgan korxonalarning moliya-xo‗jalik faoliyatini 
dividendlar to‗g‗ri hisoblanishi va to‗lanishi yuzasidan tekshirish. 
O‗zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Qoraqalpog‗iston Respublikasi 
Moliya vazirligi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklarining moliya boshqar-
malari, tumanlar va shaharlar hokimliklarining moliya bo‗limlari o‗z vakolatlari 
doirasida quyidagi davlat moliyaviy nazoratini amalga oshiradilar: 
-
quyi turuvchi moliya organlari tomonidan byudjet to‗g‗risidagi qonun 
hujjatlari ijrosining ta‘minlanishi; 
-
ijtimoiy nafaqalar va kam ta‘minlangan oilalarga moddiy yordamtayinlanishi 
hamda o‗z vaqtida to‗lanishi; 
-
byudjet tashkilotlari va byudjet mablag‗lari oluvchilar tomonidan smeta-
shtat intizomiga rioya etilishining ta‘minlanishi; 
-
aksiz solig‗i to‗g‗ri hisoblanishi va o‗z vaqtida to‗lanishi; 

---

312 
-
aksiz to‗lanadigan ayrim turdagi tovarlarning aksiz markalari bilan to‗liq 
tamg‗alanishi va olingan aksiz markalari sonining ishlab chiqarilayotgan mahsulot 
hajmiga muvofiqligi; 
-
byudjet tashkilotlari tomonidan byudjet hisobini yuritish va moliyaviy 
hisobotni tuzish, shuningdek quyi turuvchi hududiy moliya organlari tomonidan 
byudjet hisobotini tuzish to‗g‗riligi. 
O‗z navbatida Moliya vazirligining byudjet tizimini boshqarish bo‗yicha 
vakolatlari, asosiy vazifalari va funksiyalari O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasining 1992 – yil 23 – noyabrdagi 553-son qarori bilan tasdiqlangan 
―O‗zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi to‗g‗risidagi Nizom‖bilan tartibga 
solinadi. Moliya vazirligi O‗zbekiston Respublikasi hukumatining vazifalari va 
funksiyalarini amalga oshirish uchun zarur moliyaviy negiz yaratishni, respublika 
byudjetini ishlab chiqish va ijro etishni, uning daromad qismi barqarorligini 
ta‘minlashni, valyuta rejasini tuzish va ijro etishni, pul resurslaridan oqilona va tejab 
sarflashni ta‘minlaydi. 
Moliya vazirligi respublika byudjeti ham daromadlar, ham xarajatlar bo‗yicha 
ijro etilishi uchun, moliyaviy resurslarni umumrespublika ehtiyojlariga safarbar etish 
ishlarini tashkil etish uchun javob beradi. 
O‗zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Qoraqalpog‗iston Respublikasi 
Moliya vazirligi, viloyatlar va tumanlar hokimliklari boshqarmalari va bo‗limlari, 
davlat sug‗urta idoralari, shuningdek, ularga qarashli davlat korxonalari, muassasalari 
va tashkilotlari O‗zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining yagona tizimini 
tashkil etadi. Moliya vazirligining tashkiliy tuzilishi quyidagi rasmda aks ettirilgan 
(21.8-rasmga qarang).