O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti sirtqi bo’limi

Kurs ishining maqsadi: Maqsad va vazifalarimni vizual tarzda ko'rib chiqish uchun kurs ishi uch bobga bo'lingan. Birinchi mavzuda men to'lov balansining kontseptsiyasi va tuzilishini, uning ahamiyati va davlat tomonidan tartibga solish zaruriyatini, shuningdek, O’zbekisoton Respublikasi to'lov balansini tuzish muammolarini ko'rib chiqishdan iboratdir.
Ikkinchi mavzuda men hisob-kitob balansi tushunchasi va ta'rifiga e'tibor qarataman.
Uchinchi mavzuda men ikki turdagi balanslarni solishtirish usullaridan foydalanaman .
Yangi O’zbekiston iqtisodiyoti uchun to'lov va hisob balansining davlat tomonidan o'rganish va tartibga solish ob'ekti sifatida ahamiyati ayniqsa yuqori. Shunday qilib, balansni, uning asosiy daromadlari va xarajatlarini optimallashtirish bo'yicha zarur chora-tadbirlar milliy iqtisodiyot rivojlanishini sezilarli darajada rag'batlantirishi mumkin.

1- TO’LOV BALANSI VA UNING MAZMUN MOHIYATI
To’lov balansi — ma’lum davr mobaynida mamlakat ryezidyentlari va tashqi dunyo o’rtasida bo’ladigan bitimlar statistik qayd qilingan xujjatdir. U mamlakatning iqtisodiy aloqalarini aniq-lo’nda ifodalab pul-kryedit, valyuta, byudjyet-soliq, xalqaro savdo siyosatining hamda davlat qarzini boshqarish yo’nalishlarini tanlash uchun indikator vazifasini bajaradi.
Mamlakatning ma’lum vaqtdagi barcha xalqaro iqtisodiy faoliyati, shu jumladan, tashqi savdo, kapital va ishchi kuchi migratsiyasi ham to’lov balansida o’z aksini topadi. Har qanday tashqi iqtisodiy bitim valyuta ayirboshlash va valyuta opyeratsiyalari orqali amalga oshiriladi. Dyemak, mamlakatning jahon bozoridagi faoliyati natijalari pirovardida xorijiy valyuta tushumlari va xarajatlarida ifodalanadi. Shuning uchun ham to’lov balansini bir tomondan, chyetdan kyeladigan barcha tushumlar, ikkinchi tomondan esa, chyetga chiqariladigan barcha to’lovlar ko’rsatilgan hujjatdir dyeb qarash mumkin. Tushum faqat eksport yordamida ta’minlanishi mumkin. Aksincha, xorijiy tovarlarni va xizmatlarni sotib olish (import) uchun to’lovlar va xorijiy valyuta xarajatlari bilan bog’liq bo’ladi. Bunda tovar dyeganda ayirboshlanadigan har qanday narsa tushuniladi, ya’ni, u moddiy nye’mat, xizmat, ishchi kuchi, kapital va valyuta bo’lishi mumkin.
1-jadval