O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent temir yo'l muhandislari instituti

6.1-rasm. Havoni sо‘rish shkafi sxemasi

1-Havoni shkafga uzatib beruvchi panjara.

2- sо‘rib oluvchi havo tortgich

3- ishchi tirqish

4-ish stoli

Sо‘rish shkafining samaradorligi havo almashinuvi karraligi munosabatida aniqlanadi:

K=L/V (6.2)

bu yerda: K- bir soatdagi havo almashinuvi karraligi;

L- ajralib chiqayotgan havo oqimi hajmi, m³/soat;

V- shamollanayotgan sо‘rish shkafi berk hajmi, m³.

Sо‘rish shkafni shamollatish sinovi paytida quyidagi vazifalar aniqlanadi: shkafning ochiq tirqishidagi havo oqimining harakatlanish tezligi; tirqish yuzasi va shkaf hajmi. Sо‘rish shkaf ochiq tirqishidagi havo oqimining harakatlanish tezligi qanotchali anemometr bilan о‘lchanadi. Anemometr qurilmasi va undan foydalanish qoidalari ishchi zonadagi mikroiqlim parametrlari tadqiqoti bо‘yicha laboratoriya ishida bayon qilingan. Shkafdagi ochiq tirqish yuzasi va uning hajmi bevosita chizg‘ichda yoki ruletkada о‘lchash orqali aniqlanadi. Agar texnologik jarayonni bajarish sharoti bо‘yicha yopiq tipdagi qurilmadan foydalanishning iloji bо‘lmasa, u holda ochiq tipdagi havo qabul qiluvchi qо‘llanadi. Ularda zararli chiqindilar manbaidan ma’lum masofada joylashgan qabul qilish tirqishi orqali zararli moddalarni sо‘rib olish amalga oshiriladi. Ochiq tipda qabul qilish qatoriga sо‘rgichli zontlar, tо‘sqichlar, panellar, bort sо‘rgichlari kiradi. Zontlar tabiiy va mexanik qо‘zg‘atgichlarda ishlashi mumkin. zontning qabul qiluvchi kо‘ndalang kesimidagi sо‘rib olish tekis tezlanishiga ta’sir etuvchi zont ishlashining muhim sharti, zont ochilishi burchagi hisoblanadi. Ochilish burchagi faqatgina 60º gacha bо‘lganda, sо‘rish tezligi tekis bо‘lishini ta’minlash mumkin.

A=a+0,8 £a (6.3)

V=v+0,8 £ (6.4)

bu yerda: a va v- zararli moddalarni ajratib chiqaruvchi manbaa tomonlari, m;

£_a- manbaa yuzasidan to zont tagigacha bо‘lgan masofa,m.