O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

 
pixtelshik
”deb aytiladi.
Bularga emfizema rivojlanganligi tufayli, gazlar diffuziyasi 
boradigan yuza kamaygan, shuning uchun gipoksiya dominantlik qiladi. 
Bemorlar ozg’in, ranglari sarg’aygan bo’ladi. Yo’tal quruq, bazanda 
kam miqdorda quyuq, qovushqoq balg’am ajralishi mumkin. Bemorlar 
jismoniy zo’riqishni ko’tara olmaydilar. Bu bemorlarda ventilyatsion-
perfuzion buzilishlar bo’lganligi tufayli nafas yetishmovchiligi 
kuchayadi. Palpatsiyada ovoz dirillashi susaygan va perkussiyada 
qutichasimon tovush bo’lishi mumkin. Bemorlar auskultatsiya 
qilinganda susaygan nafas eshitiladi. Anamnezida hansirash barvaqt (30-
40 yosh), yo’tal kam, hansirash rivojlangan, zo’riqishda tolerantlik 
rivojlangan, o’ng qorinchali yurak yetishmovchiligi kechroq rivojlanadi. 
Rentgenologik tekshirganda o’pka maydoni yorug’, diafragma pastga 
tushgan, yurak osilgan (kapelnoe serdtsa), o’ng qorincha gipertrofiyasi 
bo’lishi mumkin. Nafas olishda qarshilik unchalik kuchaymagan, 
umumiy o’pka hajmi ko’paygan, o’pka qoldiq hajmi juda ko’paygan, 
gipoksemiya faqat zo’riqqanda, giperkapniya yo’q, eritrotsitoz yo’q, 
gematokrit meyorda. O’pkada qaytmas obstruktsiya kuchli. 
Bronxitik 
turdagi
bemorlarda, bronxlarda gipersekretsiya yuzaga keladi. Bu o’z 
navbatida nafas olish va chiqarishni qiyinlashtiradi. Alveolalarda 
kislorod miqdori kamayadi, natijada perfuzion-
diffuzion buzilishlar vujudga keladi. Qonda CO2 
ko’payishi hisobiga teri rangi ko’karadi. Bunday 
toifadagi bemorlarni “
siniye otyochniki (ko’k 
shish)”
deb yuritiladi (25-surat). Suratga qarang.
Bemorlarni asosan yo’tal bezovta qiladi, ko’p 
miqdorda

balg’am ajraladi, bu toifadagi 

bemorlar semiz bo’ladilar. Bu bemorlarda diffuz 
pnevmoskleroz, kapilyarlar ichi obliteratsiyasi, 
o’pka gipertenziyasi, gipoksemiya va eritrotsitoz 
tezda keladi hamda yurak faoliyatiga o’pka-
25-surat
yurakka olib dekompensatsiya vujudga keladi. Palpatsiyada ovoz 
dirillashi kuchaygan va perkussiyada bo’g’iqroq tovush bo’lishi 
mumkin. Bemorlar auskultatsiyasiysida dag’al nafas va xirillashlar 

---

89 
eshitiladi. Bemor anamnezida barvaqt yo’tal bo’lib, 50 yoshlardan so’ng 
hansirash bo’ladi, zo’riqishda tolerantlik biroz rivojlangan, o’ng 
qorinchali yurak yetishmovchiligi erta rivojlanadi.