O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

1
<80%, OFV
1
/FJYL<70%. 
III-og’ir daraja. 
Doimiy yo’tal, balg’am, hansirash.
 
30%< OFV
1
<50%, OFV
1
/FJYL<70%. 
IV-o’ta og’ir daraja. 
Doimiy yo’tal, balg’am, hansirash.
OFV1/FJYL<70%. OFV
1
<30% yoki OFV
1
<50% surunkali nafas 
yetishmovchiligi yoki o’ng qorincha yetishmovchiligi bilan birga 
kelganda qo’yiladi. 
Kasallikning klinikasi. 
Bemorlarni asosan yo’tal, kuchayib 
boruvchi ekspirator hansirash, hushtaklovchi nafas bilan birga balg’am 
ajralishi bezovta qiladi. Kasallik boshlang’ich bosqichlarida xuruj 
havoni harorati tushgan vaqtlarda yani ko’proq qishga to’g’ri keladi. 
Bemorlarda 40 yoshlardan so’ng yo’tal paydo bo’ladi, boshlanishida 
quruq va keyinchalik yo’talganda qiyinchilik bilan kam miqdorda asosan 
ertalablari balg’am ajraladi. Balg’am shilliqli-yiringli xarakterga ega.
Kasallik kuchayishi bilan yo’tal ham ko’payadi, yo’tal allergiyalar bilan 
bog’liq emas. O’n yillar o’tgandan so’ng hansirash bezovta qila 
boshlaydi va yillar o’tishi bilan kuchaya boradi. Kasallik boshlanishida 
hansirash jismoniy zo’riqishda yuzaga kelsa, keyinchalik tinch holatda 
ham bo’ladi. Hansirash changda, sovuqda, nafas yo’llari tasirlanganda 
kuchayadi.
O’SOK ning oddiy asorotlanmagan xuruji deb yuritish
– bu 
onda sonda bir xuruj (yil davomida IV martadan kam) bo’lganda va 65 
yoshgacha bo’lgan bemorlarda, hamroh kasalliklar bo’lmaganda, kam 
miqdorda (yengil) bronx o’tkazuvchanligi buzilishi bo’lgandagina 
hisoblanadi (obyom forsirovannogo vidoxa za 1sek-OFV
1
>50% kerakli 
miqdordan.). 
O’SOK ning asorotlangan belgilari deb hisoblanadi: 
1.
bemorlarning yoshi ≥65 yosh, yoki shu yosh. 
2.
O’pka ventillyatsion funktsiyasini kuchli buzilishi (OFV
1
<50% 
kerakli miqdordan), va yoki shu yoshda. 

---

87 
3.
Garchi biror bir muhim qo’shimcha kasalliklari bo’lsa (qandli 
diabet, yurak yetishmovchiligi, surunkali jigar va buyrak kasalliklari va 
ularni funktsional yetishmovchiligi bilan kechganda) va yoki shu 
kasalliklar. 
4.
Yil davomida 4 yoki undan ko’proq xuruj qayt qilinganda (va 
yoki).
5.
O’tgan 12 oy davomida xuruj bilan gospitalizatsiya qilingan 
bo’lsa (va yoki). 
6.
Tizimli glyukokortikosteroidlarni (GKS) ishlatilishi yoki 
mikroblarga qarshi preparatlarni o’tgan uch oy davomida qo’llanilgan 
bo’lsa.