O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Barvaqt baland 
(proto) diastolik shovqin diastola davrining 
boshlanishida eshitiladi. 
Mezodiastolik shovqin
diastola davrining o’rtasida eshitiladi. 
Presistolik shovqin
diastola davrining oxirida yani sistoladan oldin 
eshitiladi. 
Shovqinlarning bir biridan farqi 
Morfologik
o’zgarishlar 
Sistolik 
shovqin 
Diastolik 
hovqin 
Mitral klapan 
yetishmovchiligi 
+ 
- 
Mitral teshik 
stenozi 
- 
+ 
Uch tabaqali 
klapan 
yetishmovchiligi 
+ 
- 
Uch tabaqali 
teshik stenozi 
- 
+ 
Aortal klapan 
yetishmovchiligi 
- 
+ 
Aortal teshik 
stenozi 
+ 
- 
Pulmonal klapan 
yetishmovchiligi 
- 
+ 
Pulmonal teshik 
stenozi 
+ 
- 
Intrakardial shovqinlar qon yo’nalishi bo’ylab irradiatsiya qilinadi. 
Misol uchun aortal teshik stenozida hosil bo’ladigan shovqin o’mrov 
osti 
va 
tashqi 
uyqu 
arteriyalariga 
uzatiladi, 
aortal 
klapan 

---

174 
yetishmovchiligida hosil bo’ladigan shovqinlar Botkin –Erb nuqtasida 
yaxshi eshitiladi. 
Funktsional va organik shovqinlarni bir biridan farqi 
Shovqin xususiyati Funktsional 
shovqin 
Organik 
shovqin 
Ko’pincha 
sistolik 
shovqin 
+ 
Sistolik, 
diastolik 
Shovqin doimiy emas, 
tana 
holati 
o’zgarsa 
yo’qolishi mumkin 
Yo’qoladi 
Kuchayadi 
Ko’pincha 
o’pka 
sitvolida 
va 
kamroq 
yurak uchida eshitiladi 
Eshitiladi 
Eshitilmaydi 
Shovqin 
qisqa, 
yumshoq, 
+ 
- 
Shovqinlar cheklangan 
sohada eshitiladi, qaerda 
hosil bo’lsa shu yerda 
eshitiladi, 
irradiatsiya 
yo’q 
+ 
- 
Miokardda 
o’zgarish 
olib keladi 
Qipertrofiya 
yo’q 
Gipertrofiya 
bor 
Funktsional shovqinlarni nisbiy shovqinlardan farqlash kerak. 
Nisbiy shovqinlar klapanlarda o’zgarish bo’lmay sodir bo’ladi yani 
qorinchalar gipertrofiyasida (hajmi kattalashsa) mitral klapan kengayadi, 
uning sistolasida qon bo’lmachaga o’tadi va sistolik shovqin hosil qiladi. 
Aorta va o’pka sitvoli teshigining kengayishida hosil bo’ladigan 
diastolik shovqinni ham shu toifadagi shovqinga kiritiladi. Bu shovqinni