O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Nazorat savollari va topshiriqlar. 
Test savollarini echish; 
Bemorlarning asosiy va qo’shimcha shikoyatlari haqida tushuncha 
bering. 
Bemorlardan kasallik tarixi yig’ish tartibi aytib bering. 
Bemorlardan hayot anamnezi yig’ish tartibi qanday. 
Bemorlarni ko’zdan kechirish tartibini aytib bering. 
Stupor, sopor, koma holatini izohlab bering. 
Faol, passiv va majburiy holatlarni izohlab bering. 
Antropometriya va antropometrik formulalar haqida tushuncha 
bering. 
Termometriya va isitma turlari to’g’risida tushuncha bering. 
Palpatsiya va uning rivojlanish tarixini aytib bering. 
Perkussiya va uning rivojlanish tarixini aytib bering. 
Auskultatsiya va uning rivojlanish tarixi aytib bering. 
Mustaqil ish topshiriqlari. 
Bemorlarning so’rab surishtirish tartibini bilish. 
Bemorlardan kasallik tarixi yig’ish tartibini bilish. 
Bemorlardan hayot anamnezi yig’ish tartibini bilish . 
Bemorlarni ko’zdan kechirish tartibini bilish. 
Stupor, sopor, koma haqida tushunchaga ega bo’lish. 
Faol, passiv va majburiy holatlar haqida tushuncha bilish.
Antropometriya va antropometrik formulalar o'rganish. 
Termometriya va isitma turlarini bilish. 
Palpatsiyash texnikasini o'rganish. 
Perkussiya texnikasini o'rganish. 
Auskultatsiya texnikasini o'rganish. 
O’tkir va surunkali bronxit. 
Mavzuning maqsadi:
Kasalliklar etiopatogenezi va asosiy klinik 
sindromlarni o’rgatish. Bronxoobstruktiv sindromni tushuntirib berish.
Tayanch atamalar:
yo’tal, balg’am, birlamchi va ikkilamchi 
bronxit, o’tkir bronxit, surunkali bronxit, etiologiya, patogenez, 
palpatsiya va perkussiya, auskultatsiya, xrillashlar, instrumental va 
laboratop tekshirish. 

---

74 
Otkir bronxit 
Otkir bronxit-bu bronxlar shilliq qavati yoki shilliq osti qavatining 
o’tkir diffuz yallig’lanish kasalligidir. O’tkir bronxit bilan kasallanish
yuqori nafas yo’llarining yallig’lanishi, o’tkir respirator va virusli 
kasalliklar epidemiyasi vaqtida ko’p uchraydi.
Etiologik omillar 2 gruhga bo’linadi. Infektsion va noinfektsion 
omillarga bo’linadi. Infektsion - bakteriyalar, pnevmokokklar, gemolitik 
streptokokklar, tillarang streptokokklar, gripp virusi va boshqa viruslar, 
Fridlender batsilalari, zambrug’lar va h.k. lar kiradi va to’g’ridan-to’gri 
yoki gematogen yo’l orqali surunkali infeksiya o’choqlaridan 
infektsiyani bronxlarga tushishadi. Ikkinchi noinfektsion gruppaga-
kislota va ishqorlar bug’lari, ionlovchi radiatsiya va h. k. kiradi. 
O’tkir bronxit rivojlanishida, tarkibida yuqori miqdorda azot
oksidi, oltingugurt angidridi, xlor, brom, ammiak bug’lari tutgan
havodan nafas olish, kimyoviy zaharli moddallar (xlor, fosgen, 
difosgen, iprit, lyuizit, fosfororganik birikmalari) dan nafas olish
natijasida va yuqori dozada nurlanish olganlarda rivojlanadi. Tarkibida 
juda ko’p miqdorda chang g’uborlar bo’lgan havo bilan uzoq vaqt
nafas olish natijasida ham o’tkir bronxit rivojlanishi mumkin. 
Shular bilan birga kasallik kelib chiqishiga ko’maklashuvchi omillar 
ham mavjud. Etiologik omillarga kasallik rivojlanishiga moyillik
ko’rsatadigan sabablarga sovuq qotish, chang, namlikning yuqoriligi,
spirtli ichimliklarni suiste’mol qilish, tamaki chekish, ba’zi kimyoviy 
moddalardan surunkali zaharlanish kiradi. Yuqori nafas yo’llarda
infeksiya o’chog’ining borligi (sinusit, gaymarit) ham o’tkir bronxit 
rivojlanishiga sharoit yaratuvchi omillardan hisoblanadi.