O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

1
va B
6
m/o. Bemorda 
patogenetik terapiyaga qaramasdan 2 hafta davomida bemorning ahvoli 
og’irlashdi. 
Bemorda umumiy holsizlik kuchaydi, o’ng qovurg’a ostida og’riq 
paydo bo’ldi. Bemorning siydigi bilan sutkada 492 mkg mis chiqdi (N-
2-80mkg). 2 hafta o’tgandan so’ng bemorning ahvoli yaxshilandi. 
Holsizlik kamaydi, gapirishlari biroz yaxshilandi, misning siydik bilan 
chiqishi 38 40 mkg ga etdi (N-2-80 mkg). 
Qayta qon tahlili olinganda trombotsitlar soni 52. ming g/l gacha, 
leykotsitlar 2 ming gacha, eritrotsitlar 4,3 mlngacha aniqlandi. Bioximik 

---

333 
tahlillar umumiy oqsil-52,3 g/l, umumiy bilirubin 23 mkmol/l, AlAT 40 
bir/l, AsAT-50 bir/l. 
Xulosa: Vilson –Konovalov Kasalligi kam uchrovchi kasallik, mis 
to’planishi bilan kechadi. Bemorlar qonida aminotransferazalar miqdori 
ortishi bilan kechadigan, psixonevrologik simptomlar rivojlangan va 
titrash, o’zini tutishini o’zgarishi, nomalum etiologiyali jigar 
yetishmovchiligi bilan kechsa, surunkali gepatit va tsirroz bilan 
kasallanganlarni ushbu kasallikka tekshirish lozim. 
Jilber sindromi
Jilber 
sindromi
yaxsi 
sifatli 
tug’ma 
funktsional 
giperbilirubinemiya, irsiy kasallik. Bog’lanmagan bilirubin miqdorining 
oshishi bilan kechadi. Bu holat bilirubin almashinuvida qatnashuvchi 
fermentni kodlovchi gen mutatsiyasi natijasida yuzaga chiqadi. Sariqlik 
jigar shikastlanish belgilarisiz rivojlanadi. Bunda o’t suyuqligini 
chiqarish yo’llari yopiladi va gemoliz bo’ladi. Bu irsiy kasallik bo’lib, 
glukuroniltransferaza fermenti aktivligi pasayishi (meyordan 30% past) 
yoki yetishmasligi hisobiga bilirubin almashinuvi buziladi. Autosom 
dominant yo’l orqali avloddan avlodga o’tadi., jigarda hech qanday 
funktsional va morfologik o’zgarishlar bo’lmaydi. Ko’proq erkaklarning 
o’smirlik davrida uchraydi. Bazi bir avtorlar (Strassburg C.P) 
malumotlariga ko’ra yevropa davlatlarida 3-9 % aholida Jilber sindromi 
uchraydi. 
Kasallikni qo’zg’atuvchi omillar bo’lib, endogen omillardan 
bilirubin almashinuvida qatnashuvchi fermentni kodlovchi gen 
mutatsiyasi natijasida yuzaga chiqib, glukuroniltransferaza fermenti 
aktivligi pasayishi hisoblanadi. Ekzogen omillardan ochlik, jismoniy 
zo’riqish, alkagol va toksik moddalar tasiri, uzoq muddat dori moddalar 
qabul qilish va hamroh kasalliklar hisoblanadi.
Kasallik simptomlari; tez charchash, holsizlik, bosh aylanishi, 
uyqusizlik, uyquning buzilishi, o’ng qovurg’a ostida noxush holat, 
skleraning har xil darajada sarg’ayishi (jismoniy zo’riqishda, spirtli 
ichimliklar istemol qilganda, yuqumli kasalliklardan keyin terida qichish 
bo’lmaydi), o’t qopi va yo’llarida toshlarni hosil bo’lishi kabi 
simptomlar bezovta qiladi. Kam holatlarda dispepsiya, ishtahaning 
yo’qligi, og’izda nordon tam, kekirish, achishish, ko’ngil aynishi, kam 
holatlarda qusish, kabziyat yoki ichini suyuq o’tishi, tez-tez o’tishi, 
qorinda dam bo’lishi, o’ng qovurg’a ostida bo’g’iq, tortiluvchan og’riq 

---

334 
kabi simptomlar bezovta qiladi. Og’riq asosan dieta buzilganda, yog’li, 
o’tkir taomlar istemol qilganda hosil bo’ladi. Bazan jigar 
kattalashganligi aniqlanishi mumkin. Xuruj asosan dieta buzilganda, 
yog’li, o’tkir taomlar, spirtli ichimliklar, anabolik steroidlar, jinsiy 
garmonlar, glyukokortikoidlar, antibiotiklar, nosteroid yallig’lanishga 
qarshi dori vasitalar istemol qilish, stress, jismoniy zo’riqish, travma, 
operatsiyalar, virusli infeksiyalar, gepatitlar kasallik qo’zg‘alishiga olib 
keladi. 
Diagnoz umumiy bilirubin 21-51 mmol/l gacha oshishi mumkin. 
Meyorda umumiy bilirubin 5,1-17,1 (8,6-20,5) mmol/l, Bog’langan 1,7-
5,1 mmol/l, Bog’lanmagan 3,4-12 mmol/l 
Jilber sindromida maxsus diagnostik probalar o’tkziladi-ochlik 
sinamasi; 48 soat ichida bemor kam kalloriyali (sutkada 400 kkal) dieta 
qilsa bilirubin miqdori 50-100% ga oshadi. Bilirubin nahorda va 2 
sutkadan so’ng aniqlanadi. Fenobarbital sinamasi-bu modda istemolidan 
so’ng glyukuroniltransferaza fermenti faolligi oshib, bilirubin miqdori 
kamayadi.