O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Klinik ko’rinishlari-
Shikoyatlari og’riq va to’sh ortida zarda qaynashi, 
ayniqsa issiq yoki sovuq ovqat hamda kislotali muhitni oshiruvchi 
ovqatlardan (yallig’langan shilliq qavat qizilo’ngach muskullarini 
spazmini chaqirishi bilan javob qaytaradi) keyin kuchayadi. To’sh 
ortidagi og’riqlar va zarda qaynashi odatda ovqatdan keyin (ayniqsa 
ovqat ko’p istemol qilinganda) va egilishlarda (oldinga egilishda yoki 
yotganda) kuchayadi. Holatning yengil bo’lishi vertikal holatda 
shuningdek ishqorlantiruvchi vositalar qabul qilganda yuzaga keladi. 
Og’ir holatlarda esa bunday og’riqlar yoki yomon hissiyotlar bo’yin 
yoki ikki qo’l sohasiga ham tarqalib stenokardiyaga o’xshagan holatni 
yuzaga keltiradi. Bundan tashqari kechqurunlari nafas yo’llariga me’da 

---

288 
shirasi 
aspiratsiyasi 
natijasida 
kuchli 
yo’talishlarga ham olib kelishi mumkin.
Diagnostikasi
-qizilo’ngach monometriyasi. 
Reflyuks kuzatilganda bosim odatda bosimning 
quyi chegarasining 1/3 dan ham kam bo’ladi 
-Reflyuks-ezofagit 
tashxisini 
tasdiqlash 
uchun ba’zan qizilo’ngach pastki sohasining ph 
ko’rsatkichi o’lchanadi (normada ph=5-6; 
reflyuks-ezofagitda esa ph=1-2 ga tushadi). 
-Ba’zan kuchsiz kislotali aralashma qabul 
qilgandagi zarda qaynashiga ham sinama 
o’tkaziladi yoki reflyuksda invaziv test usuli 
qo’llanilib, qizilo’ngachning distal qismiga
65 surat
Ph metr elektrod kiritiladi. 
-Epiteliy metaplaziyasi va qizilo’ngach eroziyasi holatlarini 
morfologik aniqlash tsitologik va biopsiyali endoskopiya tekshirishlarni 
o’tkazish orqali aniqlanadi. 
-Ichga bariy sulfat yuborish yordamida rentgenologik tekshirishlar 
reflyuks-ezofagit kasalligini deyarli 60 % hollarda aniqlash imkonini 
beradi. 
Ko’rinishlari 
Metodning imkoniyatlari 
Sutkalik ph-
ko’rsatkichi
Ph ko’rsatkichining 4 dan kichik 7dan katta 
ko’rsatkichini hamda davomiyligini aniqlaydi. 
Shuningdek uning subyektiv simptomplar bilan 
bog’lanishini aniqlaydi. (Ovqat qabul qilish, 
tananing holati, dori qabul qilish, chekish) 
preparatlarning 
qo’llanilish 
effektivligini 
nazorat 
qilish 
va 
individual 
terapiya 
imkoniyatlarini beradi. 
48 
soatlik 
(zondsiz) 
ph 
ko’rsatkichini 
“Bravo” 
radiokapsulasi 
yordamida 
aniqlash 
Bemorda ortiqcha noqulayliklarni keltirib 
chiqarmasdan qizilo’ngachdagi muhit ph 
ko’rsatkichni zondsiz 48 soat davomida 
aniqlash imkoniyatini beradi. 
Qizilo’ngachni 
Qizilo’ngach strukturasi, yaralari, eroziyasi, 

---

289 
rentgenologik 
tekshirish 
diafragma qizilo’ngach tirqishi churrasini 
aniqlaydi. 
Qizilo’ngachni 
endoskopik 
tekshirish 
Qizilo’ngach yallig’lanishining, eroziyasining, 
yaralarning, strukturasi, Berret qizilo’ngachi 
o’zgarishlarini aniqlaydi. 
Impedansometriya 
(qizilo’ngachning 
ikki faol nuqtasi 
orasidagi 
potentsiallar farqi 
o’lchanadi) 
Qizilo’ngach 
klirensi, 
qizilo’ngach 
devorlarining peristaltik harakat aktivligini 
aniqlash imkonini beradi. 
Qizilo’ngach 
sfinkterlarini 
monometrik 
tekshirish 
Qizilo’ngach sfinkterlari tonusi o’zgarishini 
aniqlaydi. 
DeMeestr bo’yicha norma: 
Bazal bosim NPS=14,3-34,5mm.sim.ust. 
NPSning umumiy uzunligi 4 smdan kam emas 
NPSning abdominal sohasining uzunligi 2 
smdan kam emas.