O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Etilogiyasi: 
GERK – ko’p omilli kasallikdir. Ular 
ezofageal va 
ekstraezofageal
omillarga 
bo’linadi. 
Kasallik 
sababi 
to’liq 
o’rganilmagan. Xastalikni olib kеluvchi asosiy omillarga: gavda 
vaziyatining gorizontal holatda uzoq saqlanishi, tana massasining 
oshishi, chеkish,
 
qizilo’ngach silliq muskullarini tonusini pasaytiruvchi 
medikamentoz va alimentar omillar kasallik kelib chiqishiga roli katta. 
Medikamentoz tsitramon, kofetamin, kaltsiy antagonistlari, papaverin, 
no-spa, baralgin, nitratlar, progеstеron garmoni, xolinolitiklar, teofillin 
va analgetiklar kabi dori vositalarini uzoq muddat qabul qilish 
qizilo’ngach muskullarini tonusini pasaytirib kasallikni kеlib chiqishida 
asosiy turtki hisoblanadi. Alimentar omillardan alkogol istе'mol qilish,
 
kofe, choy, kola, myata perechnoe, yog’li go’sht va sala istemol qilish, 

---

291 
un maxsulotlaridan makaron, o’tkir pripravlar, qovurilgan va tsitrusli 
maxsulotlar istemol qilish kasallik keltirib chiqaruvchi omillardir. Bazi 
bir patologik holatlar ham kasallik kelib chiqishiga roli kattadir. Bular 
sistemali kasalliklar (sistemali sklerodermiya), adashgan herv (vagus) 
neyropatiyasi, nevrotik holat, diafragmal churra, 12 barmoqli ichak 
yarasi, qorinda dam bo’lishini roli katta. 
Homiladorlik, qorin ichi bosimining ortishi, 50 yoshdan katta 
insonlar, tez va ko’p miqdorda ovqat istemol qilish ham kasallik 
rivojlanishiga xavfli omildir. 
Oxirgi yillarda GERKning kеlib chiqishida Helikobakteri pylori 
(HP) mikroorganizmi ham sabab bo’lishi to’g’risida adabiyotlarda 
ma'lumotlar kеltirilgan. 
GERK rivojlanishiga quyidagi sabablar asos bo’ladi
 (
ezofageal): 
Kardiyaning 
yopiluvchi 
mеxanizmining 
yеtishmovchiligi