O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Aortal klapan qopqog’i
yetishmovchiligi 
Aortal klapan yetishmovchiligi (insufficientia valvae aortae) ushbu 
parokda aortal yarim oysimon klapanlar to’liq yopilmay qoladi, natijada 
aortadan qisman qon retrograd harakatlanib, chap qorinchaga tushadi. 
Etiologiyasi
. Kasallikning rivojlanishida revmatik endokardit, aorta 
va aortal qopqoqning sifilitik shikastlanishi, septik ehdokardit hamda 
ateroskleroz, 
tug’ma 2 tavaqali klapan: yaxshi yopilmasligi yoki prolaps 
muhim o’rin egallaydi. Revmatik va septik endokardit tufayli aorta 
yetishmovchiligidagi anatomik o’zgarishlar endokarditdagi o’zgarish 
kabi kechadi; zaxmdan so’ngi yallig’lanishda paydo bo’lgan
yetishmovchilikda asosan tomirlar yallig’lanadi va ular kengayadi 
hamda qopqoq tavaqalari bujmayib qoladi. 
Gemodinamika. 
Aortaning yurakdan chiqish qismi normada 
qopqoq 
bilan
yopiladi, chunki sistola paytida qonning chap qorinchaga 
retrograd tushishiga yo’l qo’ymaydi. Parokda aortal qopqoqning to’liq 
yopilmasligi va buning natijasida diastola vaqtida aortadan qonning 
malum bir qismi chap qorinchaga qaytib tushadi, qonning hajmi va 
bosim ortadi. Vaholanki chap qorinchaga normada chap bo’lmachadan 
ham qon quyiladi. Buning natijasida chap qorincha dilyatatsiyaga 
uchraydi, mushaklari sistola vaqtida zo’riqib katta kuch bilan ishlaydi 
chunki aortaga ko’p qonni zarb bilan haydashi kerak bo’ladi, buning 
natijasida gipertrofiyaga uchraydi. O’z navbatida qonning ko’paygan 

---

198 
sistolik hajmi aortani dilyatatsiyaga uchratadi. Aortal yetishmovchilikda 
sistola va diastola vaqtida qon bosimi o’zgaradi. Aortaga normaga 
nisbatan sistola vaqtida ko’p qon haydalishi natijasida sistolik bosim 
ko’tariladi va diastola vaqtida qonning ma’lum bir qismi chap 
qorinchaga qaytishi hisobiga diastolik bosim tezda pasayadi.