O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti samariddin elmirzayev

 
13.3. Aksiyadorlik jamiyatlarida qimmatli qog‘ozlar 
muomalasi amaldagi holati tahlili 
Aksiyadorlik jamiyatlari faoliyat samaradorligi ko‘p jihatdan 
ularning moliya bozoridagi faol harakati bilan ham bog‘liq. Bunda 
moliyaviy resurs (kapital) jalb qilish, investitsion faoliyatni amalga 
oshirish, birlashish va qo‘shib olish operatsiyalariga kirishish, 
risklarni sug‘urtalash va hokazolar bevosita moliya bozori orqali 
amalga oshiriladi. 2017–2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini 
rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar 
strategiyasida “kapitalni jalb qilish hamda korxona, moliyaviy 
institutlar va aholining erkin resurslarini joylashtirishdagi muqobil 
manba sifatida fond bozorini rivojlantirish”
76
masalasi qo‘yilganligi 
ham bejiz emas. 
Yuqoridagilar asosida mamlakatimizda faoliyat ko‘rsatayotgan 
aksiyadorlik jamiyatlarining moliya bozoridagi faolligini oshirish 
masalalari xususida quyida to‘xtalib o‘tamiz. 
13.4-jadval 
Xorijiy davlatlarda va O‘zbekistonda aksiyadorlik jamiyatlari 
ustav kapitali bo‘yicha belgilangan miqdorlar 
№ 
Davlatlar 
Minimal talab 
AQSh dollarida
28.05.2017-yil holatiga
 
1. 
Buyuk Britaniya 
£ 50 000
77
64900 
2. 
Germaniya 
€ 50 000
78
56150 
3. 
Fransiya 
€ 37 000
79
41551 
4. 
Yaponiya 
¥ 10 000 000
80
89 380 
5. 
Rossiya 
RUB 100000
81
1782,3 
6. 
O‘zbekiston 
UZS 400 000 000 
50 000 
76
2017–2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha 
Harakatlar strategiyasi 3.1-yo‘nalishidan. 
http://www.lex.uz/pages/getpage.aspx?lact_id=3107036
 
77
 
http://www.investopedia.com/ask/answers/073015/what-are-requirements-being-public-limited-
company.asp
  
78
 
http://www.taitwalker.co.uk/wp-content/uploads/2014/10/Doing-Business-Guide-Germany.pdf
  
79
 
http://www.companyformationfrance.com
  
80
 
https://lawstrust.com/ru/registratsiya-kompanii/jp
 
81
 
http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_8743/00b760115572795d7920c45b910ba-
539527d0736/ 
 

---

288 
Avvalo, aksiyadorlik jamiyatlarini tashkil etishda birlamchi 
masalalardan biri hisoblangan ustav kapitalini shakllantirishga 
qo‘yilgan minimal talab masalasiga to‘xtalib o‘tamiz. Rivojlangan 
mamlakatlarda aksiyadorlik kopaniyalari ustav kapitaliga qo‘yilgan 
minimal talab o‘rganilganda va mamlakatimizdagi talab bilan o‘zaro 
solishtirilganda quyidagi ma’lumotlarga ega bo‘ldik (13.4-jadval). 
Yuqoridagi 13.4-jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, 
xorijiy davlatlarda artsiyadorlik kompaniyalari ustav kapitalining 
minimal miqdori bo‘yicha belgilangan talablar O‘zbekistonda 
belgilangan 
talabga 
tenglashdi. 
Jumladan, 
aksiyadorlik 
kompaniyalari tashkil etish uchun Buyuk Britaniyada 50 ming funt 
sterling, Germaniyada 50 ming yevro, Frantsiyada 37 ming yevro, 
Yaponiyada 10 million iyena, Rossiya Federatsiyasida 100 ming 
rubl miqdoridagi ustav kapitalga ega bo‘lish talab etiladi. Keltirilgan 
miqdorlarni o‘zaro solishtirish uchun yagona valyutada, AQSh 
dollarida ifodaladik va uni quyidagi diagrammada aks ettirdik 
(13.2-rasm). 
13.2-rasm.