O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti samariddin elmirzayev

6. Zamonaviy boshqaruv tizimlari (ISO, ERP, ITTKI va 
boshq.) joriy etilishini baholash. 
Baholash jarayonida zamonaviy 

---

135 
boshqaruv tizimlarini tatbiq etish aksiyadorlik jamiyatlarining zaif 
joyi ekanligi ma’lum bo‘ldi. Bu masala faqatgina 37,0 foiz 
aksiyadorlik jamiyatlarining boshqaruv organlari yig‘ilishida ko‘rib 
chiqilgan. Faqat har uchinchi aksiyadorlik jamiyatida amaldagi sifat 
menejmenti tizimining sertifikati bor. 70ta aksiyadorlik jamiyatida 
SMT bo‘yicha tashqi audit o‘tkazilmagan. AJlarning yarmidan 
ko‘pida SMT talab etadigan jarayonlarni ishlab chiqish (tatbiq 
qilish) va ishchi holatda saqlash uchun rahbariyat vakili yo‘q. 
Aksiyadorlik jamiyatlarida ishlanma va marketing mahsu-
lotlarini moliyalashtirishga yetarlicha e’tibor berilmaydi. Faqat 6 
foiz AJlarda bu maqsadlarga sof foydaning kamida 10 foizi 
yo‘naltirilgan, 67 foiz AJlarning hujjatlarida bunday yo‘nalishlarni 
moliyalashtirish to‘g‘risida ko‘rsatma yo‘q yoki bu haqida axborot 
taqdim etilmagan. Bu yo‘nalishda eng yuqori baho 
+55 ball
bo‘lgan 
paytda, aksiyadorlik jamiyatlari olgan o‘rtacha baho 
-16,2 ballni
tashkil etgani bejiz emas. 
7. Axborot siyosatini baholash.
Aksiyadorlik jamiyatlarida 
axborot siyosati masalalariga ham yetarlicha e’tibor qaratilmaydi. 
Mazkur yo‘nalish bo‘yicha 
+320 ball
olish mumkin bo‘lsa-da, 
o‘rtacha baho 
-22,24 ballni
tashkil etgan. Bu hol rasmiy saytlarda 
davlat tilida joylashtirilishi talab etiladigan axborotning ko‘p qismi 
e’lon qilinganligiga qaramay (ikkita jamiyatning saytlaridagina 
oshkor etilishi lozim bo‘lgan axborotning yarmi yo‘q) kuzatilmoqda. 
Baholangan AJlar, asosan, axborotni ingliz tilida e’lon qilish talabi 
bajarilmaganligi tufayli ballarni yo‘qotgan (92ta AJda joylashtirilishi 
talab etiladigan axborotning 20 va undan ortiq pozitsiyasi 
ta’minlanmagan). 72 foiz jamiyatlarning saytida fundamental va 
texnik tahlil to‘g‘risida axborot (ko‘pchilik AJlarda bu nimaligini 
bilmaydilar, hatto), mutaxassislar va ekspertlarning prognozlari va 
fikrlari yo‘q. 
AJlarning 82 foizi uchun korporativ boshqaruv tizimini 
baholash chog‘ida yuqori ball olish imkoniyatini beradigan yo‘nalish 
– OAV bilan olib boriladigan ishni faollashtirish. Tahlil 60ta AJ 
bo‘yicha OAVda jamiyat faoliyati to‘g‘risida e’lon qilingan materiallar 
yo‘qligini, 29 AJda so‘nggi bir yilda faqat bittadan material e’lon 
qilinganini ko‘rsatdi. 

---

136