O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti raximov shavkat turdimurodovich

3.6-rasm. Sun'iy toshning rang-barangligi va teksturasi. 
 
Huddi shu materiallar asosida hamda mahsulotlarning mustahkamligi va 
muzlashga bardoshliligini oshirishni ta'minlovchi maxsus qo‘shimchalar qo‘shib 
tog‘ jinsining fakturasini imitatsiyalovchi sun'iy tosh ham ishlab chiqarilmoqda. 
Ushbu materialning haridorgirligi uning yuqori dekorativ sifatlari, tashqi 
ko‘rinishiga ko‘ra tabiiy toshdan deyarli farq qilmasligi, narxi nisbatan qimmat 
emasligi, uzoqqa chidamliligi, olov va suvga chidamliligi, terish osonligi bilan 
tushuntiriladi (3.6-rasm). 

---

94 
Sun'iy tosh titratma-quyma usul 
bilan tayyorlanadi, ishlab chiqarish 
jarayonida bo‘yaladi, bu esa foydala-
nishning butun davrida rangining tur-
g‘unligini ta'minlaydi.
Sun'iy toshdan 
tayyorlangan qoplama mahsulotlar turli 
o‘lchamlarda tayyorlanadi, yuzasi 0,5 
m
2
gacha va qalinligi 10 sm gacha. 
Zamonaviy texnologiyalar dekorativ 
toshga deyarli har qanday shakl bera 
oladi, hamda buyurtmachining istak-
larini e'tiborga olgan holda yuqori aniq-
likda bazaltning, qumtoshning va bosh-
qa toshlarning strukturasini yuqori aniqlik bilan nusxa qila oladi. 
Sun'iy tosh tabiiy toshdan vaznining kichikligi va mahkamlanishining 
osonligi bilan ajralib turadi. Bu esa uning qo‘llanish sohasini sezilarli 
kengaytiradi: masalan, devor, ustunlarning tashqi va ichki pardozlanishi uchun 
(3.7-rasm). Tabiiy toshning barcha afzalliklarini saqlab qolgan holda uni 
kamchiliklardan xolis qilish maqsadlarida tabiiy toshning analogi – Rosser sun'iy 
toshi yaratilgan (3.8-rasm). Ushbu sun'iy toshning yangi turi o‘zining o‘lchamlari 
va shakllarining xilma-xilligi tufayli mayda donador qurilish materiallarining 
barchasi bilan, temirbeton buyumlar bilan, metallokonstruksiyalar va yog‘och 
buyumlar bilan yaxshi uyg‘unlashadi. 
Blokli terim g‘isht terimiga nisbatan samaraliroq bo‘lib butun devor sun'iy 
toshdan barpo qilingandek taassurot qoldiradi. Sun'iy toshni ishlab chiqarish 
uchun yuqori mustahkam sement, yirik to‘ldirgich, kvarsli qum va “Bayer” 
firmasining bo‘yovchi moddasi ishlatiladi. Rosser buyumlari rangining 
turg‘unligi – 25 yilga teng. Firma turli rangli va o‘lchamli toshlarni ishlab 
chiqaradi. Ularning barchasi tabiiy materialning rangini imitatsiya qiladi, shular 
jumlasidan eng noyob rangi toshlarni ham.