Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

Mavzu yuzasidan savol va topshiriqlar: 
1.
Yuqoridamuhokamaqilinganusullarbir-biridanqandayfarqqiladi? 
2.
L. V. Shcherbaqaysimetodasoschisi deb hisoblanishi kerak? 
3.
Nimauchunaynanqiyosiy metod didaktik tamoyillarga va birinchi 
navbatda ong tamoyiliga asoslanadi?
 
3.3-§.Chet tili o‘qitish prinsiplari 
O‘quvmashg‘ulotiningmaqsadi: 
Chet tilinio‘qitishdadidaktik, psixologik, 
ko‘rgazmalilikvametodikprinsiplarningqo‘llanilishihaqidatahliliyfikrlarvamuloh
azalarbildirish.
 
 
Tayanch so‘z va iboralar:
ta’limprinsiplari, tarbiyaviy ta’lim, onglilik, 
faollik, ko‘rgazmalilik, sistemalilik, izchillik, individual yondashish,tovush, harf.
 
Chet tillarinio‘qitishmetodikasidadidaktikvauslubiyprinsiplarfarqlanadi. 
Prinsip 
– 
o‘qitishvata’limjarayoninibelgilovchiasosiyuslubiyqoidalardir. 
Didaktikata’limprinsipikonsepsiyasiniquyidagichabelgilaydi: 
“Ta’limprinsiplari 
– 
buta’limsamaradorliginita’minlashuchunrioyaqilinishikerakbo‘lganasosiyqoida
lar”
Chet 
tillarinio‘qitishdaqo‘llaniladiganba'ziumumiydidaktikprinsiplarningo‘zgarishini
ko‘ribchiqishmumkin. 
Birinchidan, 
60-70-yillarda 
yo‘qbo‘libketganongliliktamoyiligato‘xtalamiz. 
Didaktikagako‘ra, 
buprinsipo‘rganilayotganmaterialdanxabardorliknianglatadi: 
faktlar, 
qonuniyatlarvaboshqalar. 
Xorijiytillarnio‘qitishningasosiymaqsaditalabalaro‘rtasidakommunikativkompe
tensiyanirivojlantirish.Bu 
tamoyilo‘zgartirilganshaklda, 
birinchinavbatda, 
kommunikativmuammonihalqilishuchuntilmateriallaribilanbog‘liqharakatlarva
operatsiyalarinianglashnitaqozoetadi. 
Biroq, 
bundayanglashningo‘zito‘liqvayetarliemas. 
Bundantashqari, 
ushbuprinsipdanfoydalanishmuloqotjarayonidaishlatiladigannutqasarlariningm
azmunidanxabardorliknianglatadi. 
Va,nihoyat, 
ushbufannio‘qitishningyangiyondashuvlarinuqtainazaridanushbuprinsipningqo‘

---

52 
llanilishio‘rganilayotgantilmadaniyxususiyatlarinionavataniningmadaniyatibila
ntaqqoslagandaanglashninazardatutadi, 
chunkikommunikativkompetensiyanishakllantirishchettillarnio‘rganishvatushu
nishjarayonidaishlatiladigantilmaterialinito‘liqo‘zlashtirgandaginamumkinbo‘la
di. 
O‘qitishdadidaktik, psixologikvametodikprinsiplarqo‘llanilishimumkin. 
“Asrlaroshaminglabpedagoglartaklifetganqoidalarvaqarashlardidaktik 
(ta’limiy) 
prinsiplarmaqomidaumumlashtirildivailmiyasoslandi. 
O‘qitishtajribasidankelibchiqadiganvaturlidavrlarsinovidanmuvaffaqiyatlio‘tgan
didaktikprinsiplartizmasiyaratildi. 
Ularningnomlanishivamohiyatidatafovutlarborligigaqaramay, 
hozirgizamonta’limshunosliligidamustahkamo‘rinegallaganquyidagididaktikprin
siplaraksariyatpedagogvametodistlargama’qulvamanzur: 
tarbiyaviyta’lim, 
onglilik, faollik, ko‘rgazmalilik, sistemalilik (izchillik), individualyondashish, 
(bilimlarni) puxtao‘zlashtirish, o‘quvchikuchigamoslik
kabilar. 
Ta’limshunoslikdaommalashganmazkurprinsiplarningharbiro‘quvpredmetid
ao‘zigaxostatbiqetilishitabiiydir.”
29